Της Βάσιας Κεσίδου*
Εισαγωγή
Τον Σεπτέμβριο, μετά την αναπάντεχη συνάντηση[1] μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του ηγέτη της Βόρειας Κορέας, Κιμ Γιονγκ Ουν, γεγονός που έθεσε σε ανησυχία τις δυτικές δυνάμεις, ο Πούτιν συναντήθηκε με έναν άλλο σημαντικό παράγοντα για τον πόλεμο στην Ουκρανία: τον Λευκορώσο ηγέτη Αλεξάντερ Λουκασένκο. Σημαντικό να σημειωθεί πως αυτή η συνάντηση πραγματοποιήθηκε μόλις δύο ημέρες μετά από την συνάντηση του Πούτιν με τον Κιμ Γιονγκ Ουν. Κατά τη συνάντηση, ο Λουκασένκο πρότεινε να εξεταστεί η δημιουργία μιας “τριμερούς συνεργασίας[2]” με την Ρωσία, τη Λευκορωσία και τη Βόρεια Κορέα, με σκοπό να ενισχυθεί η περιοχή έναντι των δυτικών δυνάμεων.
Η συμβολή της Λευκορωσίας στον επιχειρησιακό σχεδιασμό της Ρωσίας
Καθώς ο κόσμος παρακολουθεί τις εξελίξεις της νέας σύρραξης στη Μέση Ανατολή, ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζει να εξελίσσεται. Ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα, αλλά ανεπαρκώς αναφερόμενα, είναι η επίδρασή του στη γειτονική Λευκορωσία. Η συνάντηση του Σεπτεμβρίου μεταξύ των προέδρων Λουκασένκο και Πούτιν ήταν μόνο μια από τις πολλές περιπτώσεις των τελευταίων μηνών, όπου ο Λευκορώσος ηγέτης τόνισε το ξεχωριστό ρόλο της χώρας του στον πόλεμο.
Πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, ο Λουκασένκο έδωσε το πράσινο φως για τη συγκέντρωση μερικών χιλιάδων ρωσικών στρατευμάτων στο έδαφος της Λευκορωσίας. Αυτή η στρατηγική κίνηση επέτρεψε στον Πούτιν να επιτεθεί στην Ουκρανία από τον βόρειο και τον ανατολικό τομέα, μειώνοντας σημαντικά την απόσταση μέχρι το Κίεβο. Πιο πρόσφατα, ο Λουκασένκο επέτρεψε την ανάπτυξη τακτικών πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία, προσφέροντας έτσι στον Πούτιν έναν επιπλέον τρόπο άσκησης πίεσης και υπαινιγμού περί δυνητικής κλιμάκωσης.
Η συνεργασία μεταξύ των προέδρων Λουκασένκο και Πούτιν, που επισημοποιήθηκε από την πρόταση για μια τριμερή συνεργασία με τη Βόρεια Κορέα, υπογραμμίζει τον κεντρικό ρόλο της Λευκορωσίας στη στρατηγική της Ρωσίας για την αντιστάθμιση της επιρροής των δυτικών δημοκρατιών. Οι αποφάσεις του Λουκασένκο, ιδίως όσες αφορούν τη διευκόλυνση των ρωσικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στο έδαφος της Λευκορωσίας, έχουν επηρεάσει σημαντικά τη δυναμική του πολέμου. Επιτρέποντας στις ρωσικές δυνάμεις να συγκεντρωθούν στο έδαφός του, ο πρόεδρος Λουκασένκο παρείχε στον πρόεδρο Πούτιν πλεονέκτημα στον στρατιωτικό του επιχειρηματικό στόχο στην Ουκρανία.
Επιπλέον, η πρόσφατη εισαγωγή τακτικών πυρηνικών όπλων[3] στη Λευκορωσία προσθέτει ένα στοιχείο πολυπλοκότητας στον περιφερειακό ασφαλή χώρο. Η απόφαση του Πούτιν όχι μόνο τοποθετεί μη συμβατικά όπλα κοντά στα σύνορα του ΝΑΤΟ, αλλά τονίζει επίσης τον αυξανόμενο ρόλο της Λευκορωσίας στη στρατηγική της Ρωσίας. Η παρουσία πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία εισάγει ένα στοιχείο αστάθειας και αυξάνει τις εντάσεις στην περιοχή, με δυνητικές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Ο ρόλος της Λευκορωσίας
Όλα τα παραπάνω υπογραμμίζουν την αυξανόμενη σημασία της Λευκορωσίας στο πλαίσιο της ουκρανικής σύγκρουσης. Καθώς ο πόλεμος εξελίσσεται, η Λευκορωσία βρίσκεται σε ένα γεωπολιτικό σταυροδρόμι, διακυβευμένη στο παιχνίδι εξουσίας ανάμεσα στους επιδραστικούς γείτονές της, αποτελώντας ουσιαστικό μέρος της στρατηγικής της Ρωσίας για ενίσχυση συμμαχιών και αναζήτηση ισορροπίας έναντι της επιρροής των δυτικών δημοκρατιών.
Η εξέλιξη του ρόλου της Λευκορωσίας στην ουκρανική σύγκρουση δεν οφείλεται αποκλειστικά στις αποφάσεις του Προέδρου Λουκασένκο. Η στρατηγική θέση της χώρας και οι ιστορικοί δεσμοί της τόσο με τη Ρωσία όσο και με την Ευρώπη την καθιστούν σημείο εστίασης στις γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις μεταξύ της Ρωσίας και των δυτικών δυνάμεων. Ο λαός της Λευκορωσίας, επίσης, έχει παίξει ενεργό ρόλο στο εξελισσόμενο δράμα, ιδίως με την αντίδρασή του στις αμφιλεγόμενες προεδρικές εκλογές του 2020. Οι κατηγορίες για απάτη και οι επακόλουθες διαμαρτυρίες προκάλεσαν διεθνή προσοχή και καταδίκη, αντικατοπτρίζοντας την επιθυμία του λαού για αλλαγή.
Επίλογος
Προς το παρόν, φαίνεται ότι ο Λουκασένκο επωφελείται από τη στρατιωτική χρησιμότητα της Λευκορωσίας για τον Πούτιν και το καθεστώς του Μινσκ φαίνεται πιο σταθερό από ό,τι ήταν πριν από την εισβολή. Ωστόσο, Μινσκ και Μόσχα έχουν ακόμα αντιφατικούς στόχους: ο Λουκασένκο επιδιώκει τον μέγιστο έλεγχο της ανεξάρτητης Λευκορωσίας, ενώ ο Πούτιν επιθυμεί να ενσωματώσει τη Λευκορωσία στην αναγεννημένη αυτοκρατορία της Ρωσίας. Αυτή η βασική αντίφαση εξηγεί γιατί ο Λουκασένκο ελπίζει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα συνεχιστεί ως αδιέξοδο ή θα οδηγήσει σε κατάπαυση πυρός χωρίς αποφασιστική νίκη για καμία πλευρά. Όλες οι άλλες εξελίξεις απειλούν την επιβίωση του Λουκασένκο.
Τέλος, εάν ο πόλεμος στην Ουκρανία εξελιχθεί σε σύγκρουση μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας, οι κίνδυνοι για τον Λουκασένκο θα αυξηθούν δραματικά. Ρωσικές στρατιωτικές βάσεις, αεροδρόμια και πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία μπορεί να καταστούν κύριοι στόχοι για επιθέσεις από το ΝΑΤΟ. Η διατήρηση της εξουσίας του στη μέση αυτού του πυρετού θα αποτελούσε εξαιρετικά δύσκολη αποστολή για τον Λουκασένκο. Πράγματι, σε μια πλήρη πυρηνική σύγκρουση, η ύπαρξη αυτών των όπλων στη Λευκορωσία θα μπορούσε, θεωρητικά, να προσφέρει στο ΝΑΤΟ μια επιπλέον επιλογή για επιθέσεις, ως τελευταία προσπάθεια να πείσει τον Πούτιν να χαλαρώσει την ένταση.
Όταν ο Λουκασένκο εκφράζει την επιθυμία για άμεση κατάπαυση του πυρός στο Κίεβο, δεν περιορίζεται απλά στο να υιοθετεί τον ρόλο ενός διαμεσολαβητή, όπως έχει συμβεί σε προηγούμενες συμφωνίες του Μινσκ. Ο Λουκασένκο κατανοεί επαρκώς ότι, εάν η τρέχουσα ευαίσθητη ισορροπία στη γραμμή των εξελίξεων αναχθεί σε κάτι πιο δυναμικό, οι διμερείς σχέσεις του με τη Μόσχα ενδέχεται να καταρρεύσουν, ως αποτέλεσμα να διαταραχθεί και η δική του ασφάλεια.
Σχόλια – Πηγές
[1] Putin and North Korea’s Kim discuss military matters, Ukraine war and satellites. REUTERS. Διαθέσιμο εδώ: https://www.reuters.com/world/nkoreas-kim-meets-putin-missiles-launched-pyongyang-2023-09-13/
[2] Belarus leader proposes three-way cooperation with Russia’s Putin and North Korea’s Kim. AP NEWS. Διαθέσιμο εδώ: https://apnews.com/article/russia-belarus-north-korea-putin-lukashenko-kim-82a192e032d1cda8bbbb68ddc9751c38
[3] Belarus starts taking delivery of Russian nuclear weapons. REUTERS. Διαθέσιμο εδώ: https://www.reuters.com/world/europe/belarus-has-started-taking-delivery-russian-tactical-nuclear-weapons-president-2023-06-14/
Πηγή εικόνας
https://www.atlanticcouncil.org/
Βιογραφικό συντάκτριας
* https://greekhumans.com/h-vasia-kesidou-syntaktria-sto-greekhumans/