Αρχική » Συνέντευξη της Ειρήνης Σαραφούδη – Θρησκεία και Παράδοση

Συνέντευξη της Ειρήνης Σαραφούδη – Θρησκεία και Παράδοση

0 comment 615 views

Σε συνέντευξη για το https://greekhumans.com/, η εκπαιδευτικός – θεολόγος κα Ειρήνη Σαραφούδη κλήθηκε να σχολιάσει θέματα που άπτονται της σχέσης θρησκείας και παράδοσης.

Μέσα από τη συνέντευξη γνωρίσαμε καλύτερα την κα Σαραφούδη.

Είναι Θεολόγος εκπαιδευτικός, τεχνολόγος τροφίμων και τεχνικός αρχιτεκτονικής τοπίου. Κατάγεται από τη Νικήσιανη Καβάλας, ένα χωριό με πλούσια κυρίως εκκλησιαστική και μουσική παράδοση. Αυτό την κίνησε το ενδιαφέρον να ασχοληθεί με θέματα λαογραφίας, παράδοσης, τοπικής ιστορίας και αγιολογίας.

Επιστήμη της Θεολογίας

Πως προέκυψε το ενδιαφέρον να σπουδάσετε Θεολογία;

Η αγαπημένη μου επιστήμη που με γοήτευσε και αυτή που συνεχίζω να εξασκώ είναι η Θεολογία. Αρχικά ήταν το ενδιαφέρον για τα παιδιά. Ήθελα να σπουδάσω Θεολογία για να μπορώ εκτός από το να μεταφέρω γνώσεις, μέσω της ευθύνης που μου αναλογεί να προσπαθήσω να αναδείξω στα παιδιά κάποιες αρχές και αρετές όπως είναι η αλληλεγγύη, η συνεργασία, ο σεβασμός, η ελπίδα, η διάκριση. Ωστόσο, κατά την διάρκεια των σπουδών μου διαπίστωσα ότι στην Θεολογική σχολή έχει αρκετό ενδιαφέρον και μπορεί κάποιος να αποκομίσει πολλά οφέλη, αν μπορέσει και θέλει, να προσεγγίσει, να διαβάσει, να μελετήσει και να εντρυφήσει στα κείμενα των πατέρων της εκκλησιάς, των φιλοσόφων αλλά και των αγίων.

Κλάδοι Θεολογίας

Ποιον κλάδο της επιστήμης αυτής βρίσκετε πιο ενδιαφέρον και γιατί;

Κατά την γνώμη μου, ο πιο ενδιαφέρον κλάδος της επιστήμης αυτής είναι η Πατρολογία, δηλαδή αυτό που αναφέραμε παραπάνω, η μελέτη και η συνεχής  ενασχόληση με τα έργα των πάτερων της εκκλησίας, και γενικότερα των εκκλησιαστικών συγγραφέων. Όπως κατανοούμε είναι το ερευνητικό τμήμα που καλύπτει αρκετούς αιώνες και πολλά έργα. Και αυτό γιατί μέσα από τα κείμενα, εκτός από την γνώση του ορθού δόγματος και της πίστης μπορούμε να βρούμε στοιχεία ιστορίας, κοινωνιολογίας, πολιτικής, φυσικής, ψυχολογίας, ακόμη και παιδαγωγικής. Για παράδειγμα ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στα έργα του, προβάλλει την ιστορία της παιδαγωγικής ως επιφανής παιδαγωγός και οροθέτησε ένα ολοκληρωμένο παιδαγωγικό σύστημα. Αυτό λοιπόν, κάνουμε και με την ομάδα των παιδιών μου, με τα μεγαλύτερα, όπως είναι κατανοητό. Μελετάμε και συζητάμε αποσπάσματα από τα κείμενα του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, που είναι κείμενα βαθύτατου πνευματικού περιεχόμενου και μας δίνουν κατευθυντήριες γραμμές για πολλά πράγματα.

Θρησκεία και Παράδοση

Είναι γεγονός πως η θρησκεία «συναντά» την ελληνική παράδοση. Τα ήθη-έθιμα της παράδοσης συμπίπτουν με το εκκλησιαστικό ημερολόγιο. Ποια η άποψη σας;

Μα ήταν σχεδόν σίγουρο ότι η θρησκεία θα «συναντούσε» την ελληνική παράδοση μετά από τόσα χρόνια συνύπαρξης, συμπόρευσης, αλληλεπίδρασης και αλληλοπεριχώρησης. Πολλά ήθη-έθιμα, τραγούδια, χοροί αν αναζητήσουμε την προέλευση τους θα δούμε ότι ξεκίνησαν ή καλύτερα βρήκαν τον χώρο ανάπτυξης, διάδοσης και εφαρμογής τους μέσα στον εκκλησιαστικό χώρο. Και αυτό γιατί , ο εκκλησιασμός, η λειτουργική ζωή , η τιμή σε κάποιους αγίους ήταν αναπόσπαστο κομμάτι του βίου των παλαιότερων ανθρώπων. Έτσι βλέπουμε για παράδειγμα καθώς τελειώνει η θεία λειτουργία και βγαίνουν οι γυναίκες από την εκκλησία να αρχίζουν να τραγουδούν και να πιάνονται στον χορό στην αυλή της εκκλησίας. Για αυτούς τους ανθρώπους η εκκλησία εκτός από τόπος αγιασμού και πνευματικότητας ήταν και χώρος κοινωνικοποίησης-κοινωνία ανθρώπων. Εκεί θα συναντηθούν, εκεί θα συζητήσουν, εκεί θα κάνουν σύσφιξη των σχέσεων, εκεί θα φάνε όλοι μαζί, ακόμη εκεί θα φύγει ο καημός και η στεναχώρια καθώς έρχονται σε επαφή με τα πρόσωπα των άλλων , όπως συνηθίζουμε να λέμε στην εκκλησία. Για αυτό θα βρούμε τα ήθη και τα έθιμα τους να γίνονται μέσα στο εκκλησιαστικό ημερολόγιο. Όλα λοιπόν είναι ένα σύμπλεγμα θρησκείας, παράδοσης, βίου των ανθρώπων.

Θα θέλατε να μας δώσετε ένα παράδειγμα από την προσωπική σας εμπειρία;

Παραδείγματα θα μπορούσαμε να δώσουμε πολλά, ίσως στο μέλλον μας δοθεί η ευκαιρία να μιλήσουμε και ποιο αναλυτικά για το θέμα αυτό. Εδώ τώρα θα αναφερθώ μόνο έτσι συνοπτικά και γενικά το τι γινόταν από ήθη-έθιμα κυρίως στην επαρχία, την ημέρα που γιόρταζε ο άγιος του χωριού. Για να δούμε την σύνδεση εκκλησίας με την ελληνική παράδοση που λέγαμε παραπάνω. Τα όλα έθιμα ξεκινούσαν την παραμονή της εορτής. Οι γυναίκες από πολύ πρωί καθάριζαν το σπίτι και μαζευόταν σε παρέες για να φτιάξουν γλύκα που θα μοιραζόταν μετά τον εσπερινό. Μάλιστα καθώς τα ετοίμαζαν πολλές φόρες τραγουδούσαν, βλέπουμε δηλαδή πως το τραγούδι ήταν κομμάτι της καθημερινότητας , έκφραση ψυχής. Οι άνδρες συνήθως είχαν την αποκλειστική ευθύνη για το «Κουρμπάνι», το φαγητό που μοιράζεται σε όλους την ημέρα της εορτής. Νωρίς το απόγευμα πήγαιναν στην περιφορά της εικόνας, μέχρι και το στόλισμα με τα λουλούδια της εικόνας έχει τον δικό του συμβολισμό, και μετά ακολουθούσε ο  πανηγυρικός  εσπερινός , στο τέλος μοίραζαν την αρτοκλασία. Την επόμενη ημέρα έβαζαν τα καλά τους ρούχα και πήγαιναν στην Θεία λειτουργία, να επισημάνουμε πως και το ένδυμα έχει τον ρόλο του μέσα σε όλο αυτό.

Μετά το τέλος της θείας λειτουργίας ακολουθούσε στις αυλές των εκκλησιών το τραπέζι-γεύμα για όλους, με την συνοδεία πάντοτε μουσικής, χορών, τραγουδιών. Έχουμε μάλιστα και μαρτυρίες όπου μέχρι και προξενιά γινόταν εκείνη την ημέρα σε αυτή την μεγάλη  συγκέντρωση. Με αυτή τη περιληπτική περιγραφή θέλω να δείξω την σύνδεση θρησκείας – παράδοσης, όλα αυτά γινόταν σε ένα χωριό γιατί γιόρταζε ο άγιος, αυτό ήταν το κέντρο από όπου πήγαζαν όλα τα υπόλοιπα. Κανένας δεν περίσσευε σε όλο αυτό, όλοι κάτι έκαναν, έστω και κάτι το παραμικρό, και τα παιδιά είχαν τις αρμοδιότητες τους. Ο σκληρός, φτωχός και δύσκολος τρόπος ζωής έκανε τους ανθρώπους να συγκεντρωθούν και να οργανωθούν γύρω από την εκκλησία και συγκεκριμένα από το πανηγύρι του αγίου τους όπου για αυτό μιλάμε  σήμερα, γιατί ήταν η ευκαιρία να ξεκουραστούν ,να γλεντήσουν, να μιλήσουν με τους συγχωριανούς τους.

Ως επίλογο αυτής της συνέντευξης, ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους αναγνώστες μας;

Κλείνοντας αυτή την όμορφη συζήτηση θα ήθελα να πω στους αναγνώστες που μας διαβάζουν να πλησιάσουν την παράδοση σε οποιαδήποτε μορφή της. Παράδοση είναι και ένα κέντημα, και ένας πίνακας ζωγραφικής, ακόμη και η ψαλτική και η ξυλογλυπτική. Μέσα από την δυναμική που έχει η παράδοση μπορεί να μας κάνει να δούμε την καθημερινότητα μας με άλλη οπτική. Ίσως έτσι μπορέσουμε να βρούμε τα ξεχασμένα πατήματα μας για ένα σίγουρο και σταθερό μέλλον.

Σας ευχαριστούμε θερμά για αυτή τη συζήτηση και ευχόμαστε καλή επιτυχία στην εργασιακή σας σταδιοδρομία!

Τέλος να σας ευχαριστήσω και εγώ με την σειρά μου και να ευχηθώ στον επιστημονικό ιστότοπο https://greekhumans.com/ καλή συνέχεια και πάντα επιτυχίες.

Για το GreekHumans

Αριστείδης Ρούνης, Ιδρυτής και αρχισυντάκτης

Πηγή εικόνας

https://simeiakairwn.wordpress.com/2022/11/19/%CF%8C%CF%83%CE%BF%CE%B9-%CE%B8%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%85%CE%BD-%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CE%AF-%CE%BC%CE%AD%CF%87%CF%81%CE%B9/

Πριν Φύγετε