Του Αριστείδη Ρούνη*
Μια μικρή εισαγωγή στο ζήτημα
Αρτσάχ ή Ναγκόρνο Καραμπάχ (Ν-Κ)!
Πρόδηλο είναι ότι μέσα στον ρου των ιστορικών γεγονότων παγκοσμίως, θα υφίστανται περίοδοι εντάσεων ή κρίσεων, οι οποίες δύνανται να καταλήξουν σε πολεμικές συρράξεις. Αυτό οφείλεται σε πληθώρα αιτιών, όπως στην περίπτωση που τα συμφέροντα ενός κράτους έρχονται σε αντίθεση με τα αντίστοιχα μιας άλλης χώρας. Προς αυτή την κατεύθυνση, έχουμε τη σύγκρουση Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν στην Υπερκαυκασία στην περιοχή του (Ν-Κ) ή Αρτσάχ.
Είναι μια ιστορία που κρατάει πολλά έτη. Μια εχθροπραξία, η οποία δεν έχει σταματημό. Άμαχοι συνεχώς δολοφονούνται. Ιεροί Ναοί και σπίτια Αρμενίων καταστράφηκαν τα τελευταία χρόνια. Ο θύτης είναι συνεχώς ο ίδιος. Ωστόσο, μήπως υπάρχει και ηθικός αυτουργός στο όλο έγκλημα; Μήπως το timing που συμβαίνει αυτό δεν είναι τυχαίο;
Η οριοθέτηση της περιοχής
Το Ν-Κ, γνωστό ως Αρτσάχ από τους Αρμένιους, είναι μια κλειστή ορεινή περιοχή στον Νότιο Καύκασο. Το έδαφος αναγνωρίζεται διεθνώς ως μέρος του πλούσιου σε πετρέλαιο Αζερμπαϊτζάν, αλλά οι κάτοικοί του είναι κατά κύριο λόγο Αρμένιοι και έχουν τη δική τους κυβέρνηση, η οποία έχει στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση της γειτονικής Αρμενίας, αλλά δεν έχει αναγνωριστεί επίσημα από αυτήν ή άλλο μέλος των Ηνωμένων Εθνών πολιτείες.
Η επικρατούσα θρησκεία
Οι Αρμένιοι, που είναι χριστιανοί, διεκδικούν μια μακρά ιστορική κυριαρχία στην περιοχή, που χρονολογείται από αρκετούς αιώνες προ Χριστού. Το Αζερμπαϊτζάν, του οποίου οι κάτοικοι είναι κυρίως μουσουλμάνοι, συνδέει και την ιστορική του ταυτότητα με την επικράτεια. Κατηγορεί τους Αρμένιους ότι έδιωξαν Αζέρους που ζούσαν εκεί κοντά τη δεκαετία του 1990.
Ιστορική αναδρομή
Το Αρτσάχ διεκδικήθηκε τόσο από το Αζερμπαϊτζάν όσο και από την Αρμενία μετά την πτώση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας το 1917 και έκτοτε παραμένει σημείο έντασης. Η περιοχή αυτή αποτελεί ένα από τα ζητήματα των διαφορών των δυο εθνών. Γι’ αυτό το λόγο αξίζει να παρουσιαστεί η ιστορική συνέχεια του θέματος. Το Αρτσάχ διαθέτει μια ιστορία που ξεκινά από την αρχαιότητα. Ωστόσο, θα πραγματοποιηθεί αναφορά στα γεγονότα από το 1987 και έπειτα.
Ξεκινώντας, αναφέρεται πως το έτος αυτό ο αρμένικος πληθυσμός της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας (ΣΣΔ) του Αζερμπαϊτζάν άρχισε να διεκδικεί την ένωση με την ΣΣΔ της Αρμενίας. Τον Σεπτέμβριο του 1991, η ηγεσία του Ν-Κ κήρυξε την περιοχή ανεξάρτητη σοβιετική δημοκρατία (ΣΔ). Βέβαια, τον Δεκέμβριο του 1991 που το Αζερμπαϊτζάν ανεξαρτητοποιήθηκε από την ΕΣΣΔ, το Αρτσάχ συνέχισε να αποτελεί τμήμα αυτού, γεγονός που δεν μπορούσε να γίνει δεκτό από τους Αρμένιους. Ως επακόλουθο, τον Δεκέμβριο του 1991 πόλεμος ξέσπασε μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας στην περιοχή του Ν-Κ, αφήνοντας περίπου 30.000 χιλιάδες θύματα και εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες.
Από το 1992 και μετά οι Αρμένιοι απελευθερώνουν πολλά εδάφη με σημαντικότερο αυτό της πόλης Lachin, η οποία βρίσκεται μεταξύ Αρμενίας και Ν-Κ, δημιουργώντας έναν άτυπο «διάδρομο» μεταξύ τους. Μέχρι το 1993, η Αρμενία ελέγχει το Ν-Κ. Στις 05 Μαΐου 1994, η Ρωσία μεσολάβησε για την κατάπαυση του πυρός. Είναι σπουδαίο να αναφερθεί ότι το Ν-Κ υπήρξε μια παγωμένη σύγκρουση για περισσότερο από μια δεκαετία. Παρόλα αυτά, βολές πυροβολικού και μικρής έκτασης εχθροπραξίες μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων προκάλεσαν εκατοντάδες θανάτους. Στις αρχές Απριλίου 2016 πραγματοποιήθηκαν οι πιο αξιοσημείωτες μάχες από το 1994. Μετά από τέσσερις ημέρες αγώνα, οι δύο πλευρές συμφώνησαν για μια νέα κατάπαυση πυρός.
Ωστόσο, η ένταση στην περιοχή διατηρούνταν. Επιπρόσθετα, από το 2017 το Ν-Κ μετονομάζεται σε Αρτσάχ, διαθέτωντας μια «de facto» ανεξαρτησία με την ονομασία «Δημοκρατία του Αρτσάχ», υποστηριζόμενη από την Αρμενία, με πρωτεύουσα το Στεπάνακερτ. Επομένως, η Δημοκρατία του Αρτσάχ αποτελεί στην ουσία αρμένικο «θύλακα» ή αρμένικη εθνική μειονότητα στο αζέρικο κράτος, αφού είναι αναγνωρισμένη διεθνώς ως έδαφος του Αζερμπαϊτζάν.
Φτάνοντας στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2020, υφίσταται μια γενικευμένη σύγκρουση μεταξύ Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν στη περιοχή του Αρτσάχ, με την ένταση της να είναι συνεχώς αυξανόμενη. Η πολεμική σύγκρουση ξεκίνησε τις πρωινές ώρες της 27ης Σεπτεμβρίου 2020. Διήρκεσε έξι εβδομάδες σκληρών μαχών, δηλαδή ως τις 09 Νοεμβρίου. Χάθηκαν πάνω από 6.000 ζωές μέσα και γύρω από την αμφισβητούμενη περιοχή του Ν-Κ. Οι επιθέσεις των Αζέρων πραγματοποιήθηκαν και κατά του άμαχου αρμένικου πληθυσμού. Ειδικότερα, οι αζέρικες στρατιωτικές δυνάμεις πραγματοποίησαν επιθέσεις άνευ διακρίσεως στην πρωτεύουσα Στεπάνακερτ κατά παράβαση του Δικαίου του πολέμου.
Τον Δεκέμβριο του 2022, ακτιβιστές που υποστηρίζονται από το Αζερμπαϊτζάν δημιούργησαν ένα στρατιωτικό σημείο ελέγχου κατά μήκος του διαδρόμου του Λατσίν – τον μοναδικό δρόμο που συνδέει το Αρτσάχ με την Αρμενία. Έκτοτε η περιοχή βρίσκεται υπό αποκλεισμό, εμποδίζοντας τις εισαγωγές τροφίμων και φαρμάκων στους κατοίκους.
Το σήμερα
Τις πρωινές ώρες τις 19ης Σεπτεμβρίου 2023 το Αζερμπαϊτζάν εξαπέλυσε στρατιωτική επιχείρηση για να ανακαταλάβει το διαφιλονικούμενο θύλακα του Ν-Κ. Πρόκειται για την πρώτη επίθεση μετά τον πόλεμο του 2020. Αξιωματούχοι του Ν-Κ λένε ότι τουλάχιστον 32 άνθρωποι σκοτώθηκαν και άλλοι 200 τραυματίστηκαν από τότε που ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν ξεκίνησε αυτό που αποκάλεσε «αντιτρομοκρατικές» επιχειρήσεις. Το Αζερμπαϊτζάν θέλει να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο του θύλακα, προτείνοντας στους περίπου 120.000 Αρμένιους που ζουν εκεί να πάρουν αζερικά διαβατήρια ή να φύγουν.
Η Αρμενία κατήγγειλε μια «ευρείας κλίμακας επίθεση» που εξαπέλυσε το Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, εκτιμώντας ότι στόχος του Μπακού είναι να πραγματοποιήσει «εθνοκάθαρση» σε αυτόν τον διαφιλονικούμενο θύλακα στο νότιο Καύκασο. Ο Τούρκος Πρόεδρος Recep Tayyip Erdoğan προσέφερε χθες την πλήρη υποστήριξή του στο Αζερμπαϊτζάν, λέγοντας ότι «ενεργούμε υπό το σύνθημα «ένα έθνος, δύο κράτη».
«Η Αρμενία δεν έχει την δυνατότητα να επέμβει στρατιωτικά και αυτή την στιγμή προσπαθεί να προστατεύσει την δική της εδαφική ακεραιότητα, μιας και ο κίνδυνος μιας νέας αζερικής επίθεσης συνεχίζει να υφίσταται. Επίσης, η αρμενική κυβέρνηση δείχνει σημαδία φοβικότητας όσον αφορά την αντιμετώπιση του Αζερμπαϊτζάν και προσπαθεί να απεμπλακεί από το Ναγκόρνο Καραμπάχ».
Οι πρώτες συνομιλίες ανάμεσα στο Αζερμπαϊτζάν και τους Αρμένιους από το Ν-Κ για το θέμα της επανένταξης της αποσχισθείσας αυτής περιφέρειας ολοκληρώθηκαν σήμερα στην πόλη Γέβλαχ του Αζερμπαϊτζάν έπειτα από περίπου 2 ώρες συζητήσεων, όπως ανακοίνωσαν αζερικά κρατικά μέσα ενημέρωσης. Καμία τελική συμφωνία δεν επιτεύχθηκε ανάμεσα στους Αρμένιους από το Ν-Κ και το Αζερμπαϊτζάν στις συνομιλίες στην πόλη Γέβλαχ, μετέδωσε το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA, επικαλούμενο τον εκπρόσωπο των Αρμένιων.
Σύμφωνα με το RIA, ο εκπρόσωπος του Αζερμπαϊτζάν δήλωσε πως είναι δύσκολο να αναμένει κανείς πως όλα τα προβλήματα ανάμεσα στο Αζερμπαϊτζάν και τους Αρμένιους του Ν-Κ θα μπορούσαν να επιλυθούν σε μία συνάντηση. Η αρμενική ηγεσία του Ναγκόρνο Καραμπάχ συμφώνησε κατάπαυση του πυρός με το Αζερμπαϊτζάν, όμως οι λεπτομέρειες, περιλαμβανομένης της παράδοσης των όπλων, θα πρέπει ακόμη να τύχουν επεξεργασίας, δήλωσε νωρίτερα στο Reuters σύμβουλος του προέδρου της περιφέρειας.
Ο Νταβίντ Μπαμπαγιάν, σύμβουλος του Σαμβέλ Σαχραμανιάν, του προέδρου της “Δημοκρατίας του Αρτσάχ” (Ν-Κ), δήλωσε στο Reuters πως οι Αρμένιοι του Καραμπάχ αισθάνθηκαν εγκαταλειμμένοι από τη Ρωσία, τη Δύση και την Αρμενία. Ο ίδιος είπε πως πολλά σημαντικά θέματα δεν έχουν ακόμη συμφωνηθεί με το Αζερμπαϊτζάν. “Έχουμε συμφωνία για την παύση της στρατιωτικής δράσης, αλλά περιμένουμε μια τελική συμφωνία — οι συνομιλίες συνεχίζονται”, δήλωσε τηλεφωνικώς ο Μπαμπαγιάν. “Πρέπει να συνομιλήσουμε για πολλά ερωτήματα και θέματα”. “Δεν έχει υπάρξει ακόμη τελική συμφωνία”.
Βάσει της συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός, το περίγραμμα της οποίας παρουσιάστηκε χθες από το Αζερμπαϊτζάν και το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, οι αρμενικές δυνάμεις θα πρέπει να διαλυθούν και να αφοπλιστούν. Απαντώντας όμως σε ερώτηση για την παράδοση των όπλων, ο Μπαμπαγιάν είπε πως ο λαός του δεν μπορεί να αφεθεί να πεθάνει και άρα θα χρειαστούν πρώτα εγγυήσεις ασφαλείας. “Πληθώρα ερωτημάτων θα πρέπει ακόμη να επιλυθούν”, είπε ο Μπαμπαγιάν.” Ο Μπαμπαγιάν επέπληξε τη διεθνή κοινότητα ότι άφησε τον λαό του στο έλεος του Αζερμπαϊτζάν. “Μοιάζει με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 — πολιορκούμαστε και περικυκλωνόμαστε”, είπε. “Η συντριπτική πλειονότητα του λαού εδώ δεν θέλουν να ζήσουν ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν — δεν ξέρω τι θα συμβεί”.
Συμπεράσματα
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω,
- Ο όρος «αντιτρομοκρατικά μέτρα» χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει τη νέα εισβολή των Αζέρων στο Αρτσάχ και έχει όλη την απάτη της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» του Προέδρου Πούτιν στην Ουκρανία. Επιπλέον, μπορεί να συγκριθεί με τον Αττίλα στην Κύπρο ή την επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία. Οι λόγοι είναι προφανείς.
- Η Αρμενία είναι «στριμωγμένη» και αβοήθητη από παντού. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός πως οι Αζέροι πανηγυρίζουν μια ακόμα νίκη τους με 3 σημαίες, τη δική τους, την τουρκική και τη ρωσική. Κανείς δεν βοηθά πλέον την Αρμενία, το Αρτσάχ, το οποίο οι Αρμένιοι έθεσαν ως αυτόνομη περιοχή. Η Ρωσία στηρίζει τους Αζέρους και φέρεται να συμφωνεί με την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας.
- Η «Δημοκρατία του Ορεινού Καραμπάχ», γνωστή σήμερα ως «Δημοκρατία του Αρτσάχ») συνεχίζει να υφίσταται. Το αζερικό καθεστώς, ωστόσο, κάνει τα πάντα για να τελειώνει με το Αρτσάχ και την αρμενική παρουσία στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Αν τα καταφέρει, τότε το βασικό εμπόδιο για την αναγνώριση του ψευδοκράτους δεν θα υπάρχει πια. Παραδείγματα έχουμε στην περιοχή μας 3. Κόσοβο ή Κοσσυφοπέδιο; Αζερμπαϊτζάν ή Αρτσάχ, Ελληνική Κύπρος και ΤΔΒΚ ή Κύπρος;
- Η Τουρκία μάλλον επιθυμεί να υπάρχουν οι 3 παραπάνω περιοχές με το 1ο όνομα, δηλαδή το Αρτσάχ να είναι μέρος του Αζερμπαϊτζάν, η ΤΔΒΚ να αυτονομηθεί και να αναγνωριστεί διεθνώς και φυσικά να αναγνωριστεί το Κόσοβο από τον ΟΗΕ και όλα τα κράτη του κόσμου.
- Ο Πρόεδρος Πούτιν ενδιαφέρεται για την Ουκρανία, όπου υπάρχει και το ζήτημα της Υπερδνειστερίας, από τη στιγμή που έχει συντονίσει τις διπλωματικές του κινήσεις με τους Προέδρους Ερντογάν και Αλίγιεφ.
- Από όλα όμως αυτά, ένα συμπέρασμα είναι το πιο σημαντικό, και πάλι έχουμε έπειτα από το 1915 και το 1991, τώρα το 2023 ένα 3ο κύμα προσφυγιάς για τους Αρμένιους, οι οποίοι εγκαταλείπουν τις πατρογονικές τους εστίες. Επισημαίνεται ότι Αρμένιοι, μετανάστευσαν και σε άλλες χρονικές περιόδους, αλλά η σημερινή είναι χαρακτηριστική περίπτωση προσφυγιάς Χριστιανικών πληθυσμών.
- Να παραθέσουμε και μια εκτίμηση: Τα έθνη πολεμούνε, ο πόλεμος στο Αρτσάχ είναι πολιτισμικός – θρησκευτικός – εθνικός – οικονομικός. Δυστυχώς, το μέλλον για τους Αρμένιους στο σύνολο τους, όχι μόνο για αυτούς του Αρτσάχ θα είναι χειρότερο, καθώς η Αρμενία δεν φαίνεται να έχει κάποιο έρεισμα. Τα συμφέροντα δηλαδή της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν ικανοποιούνται στον απόλυτο βαθμό.
Πηγές
– Καραγιάννης Μ., «Η Τουρκική Εξωτερική Πολιτική στον Καύκασο», Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, 2012.
– Αναστασιάδου Ε., 2023, ανακτήθηκε από: https://olafaq.gr/outlook/world/nagkorno-karampach-azermpaitzan-kai-armenias/?fbclid=IwAR2vLaMOyRCvIHteRUtJYAgz2bxg33BwO4HCJzFcjJ_AfjH06APziQ1XU1A
– Μενεσιάν Γ., 2023, ανακτήθηκε από: https://www.huffingtonpost.gr/amp/entry/azermpaitzan-ena-akome-vema-pros-ten-anaynorise-toe-pseedokratoes_gr_64fd61b0e4b0fbcbca2e29e9/?fbclid=IwAR1v3wShV3BtBu2PuUTOFAclnjjvC6uXq3RiYTyvH_Op8IT9qSrKB1zO6R4
– Ρούνης Α., 2021, ανακτήθηκε από: https://odeth.eu/%ce%ad%ce%bd%ce%b1-%ce%b4%ce%af%ce%b4%ce%b1%ce%b3%ce%bc%ce%b1-%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%86%ce%b8%ce%b9%ce%bd%ce%bf%cf%80%cf%89%cf%81%ce%b9%ce%bd%ce%ae%cf%82-%cf%83%cf%8d%ce%b3%ce%ba%cf%81%ce%bf%cf%85/
Πηγή Φωτογραφίας
Πρώτη δημοσίευση εδώ:
*Βιογραφικό συντάκτη
https://greekhumans.com/general/