Της Σοφίας Αϊβαζίδου*
Αρραβώνας
Ένα πολύ σημαντικό βήμα που κάνει ένα ζευγάρι κατά τη διάρκεια της γνωριμίας του. Πώς διεξαγόταν όμως στη περιοχή του Πόντου; Οι διαδικασίες του τηρούνται έως σήμερα;
Ο αρραβώνας ή όπως λέγεται στα ποντιακά, το «σουμάδεμαν» προηγούταν του γάμου. Στα παλαιότερα έτη, ο αρραβώνας γινόταν στο σπίτι της μελλόνυμφης, στο οποίο πήγαινε ο πατέρας του μελλόνυμφου με συγγενείς και φίλους. Τότε, οι αρραβώνες συνηθίζονταν να γίνονται σε κλειστό κύκλο, αποτελούμενο από κοντινούς συγγενείς και φίλους. Κατά τη τέλεση του αρραβώνα ήταν απαραίτητη η παρουσία του ιερέα, ο οποίος ευλογούσε τα δαχτυλίδια, κατά την ανταλλαγή τους μεταξύ των μελλόνυμφων.
Μετά την ανταλλαγή των δαχτυλιδιών, οι συγγενείς και φίλοι προσέφεραν δώρα στη νύφη. Τα δώρα μπορούσαν να είναι φλουριά, κοσμήματα, όπως δαχτυλίδια, σταυρός αλλά και χρήματα. Μετά το γεγονός αυτό, έπιναν τη σουμάδα για να επισφραγίσουν τον αρραβώνα και μετά, ακολουθούσε το φαγοπότι με το γλέντι. Κατά τη διάρκεια του αρραβώνα, σύμφωνα με τη παράδοση, ανακοινωνόταν και το πότε θα γινόταν ο γάμος. Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι, ότι από την ημέρα του αρραβώνα έως την ημέρα του γάμου, οι μελλόνυμφοι δεν συναντιούνταν και ούτε επισκέπτονταν ο ένας του σπίτι του άλλου. Λέγεται επίσης, πως οι αρραβώνες σπάνια διαλύονταν και αν αυτό συνέβαινε, ήταν προσβλητικό.
Στη σημερινή εποχή, υπάρχει αρκετή διαφοροποίηση στη διαδικασία του αρραβώνα. Ο αρραβώνας πλέον γίνεται και σε εσωτερικούς ή εξωτερικούς χώρους, δηλαδή σε κέντρα δεξίωσης και όχι πάντα στο σπίτι της μελλόνυμφης. Η τελετή μπορεί να περιλαμβάνει όσα άτομα επιθυμούσε το ζευγάρι, δηλαδή μπορούσε να γίνει σε κλειστό κύκλο αλλά και σε ανοιχτό. Στον χώρο, στον οποίο διεξάγεται ο αρραβώνας, η πλευρά της μελλόνυμφης καλωσορίζει την οικογένεια, τους συγγενείς και φίλους του μελλόνυμφου, οι οποίοι έρχονται με λουλούδια και δώρα.
Στα δώρα, δεν υπήρχε περιορισμός, καθώς ήταν από λουλούδια, προίκα έως και χρήματα. Η παρουσία του ιερέα δεν ήταν απαραίτητη, εάν επρόκειτο για ανταλλαγή δώρων (δαχτυλιδιού για τη γυναίκα, αλυσίδας/ρολογιού για τον άντρα) αλλά ήταν απαραίτητη η παρουσία μιας Εικόνας, σε αντίθεση με το εάν επρόκειτο για ανταλλαγή δαχτυλιδιών. Οι μελλόνυμφοι κόβουν ένα κομμάτι τούρτας και πίνουν για τον δεσμό που αναπτύσσουν. Ύστερα, ακολουθεί γλέντι και πολύς χορός με μουσική. Μετά τη τέλεση του αρραβώνα, οι μελλόνυμφοι είναι πλέον ελεύθεροι να επιλέξουν για το αν επιθυμούν να συζήσουν ή αν αυτό θα ακολουθούσε αργότερα. Πλέον, επιτρέπονταν οι επισκέψεις και μάλιστα, οι συχνές και η καλύτερη γνωριμία μεταξύ των οικογενειών.
Οι διαδικασίες του αρραβώνα έχουν αλλάξει σε αρκετό βαθμό αλλά όχι ριζικά. Παρόλα αυτά στη σημερινή εποχή, η πλειοψηφία των οικογενειών τηρούν το έθιμο του αρραβώνα, το οποίο προηγείται του γάμου. Υπάρχουν επομένως, και σήμερα, πιστοί στη παράδοση, που θέλουν να περάσουν από κάθε στάδιο που οδηγεί στον γάμο.
Βιβλιογραφία
Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού – Μαλλιάρης Παιδεία
Πηγή εικόνας
Βιογραφικό συντάκτριας
* https://greekhumans.com/2021/10/26/h-sofia-aivazidou-syntaktria-sto-greekhumans/