Του Χαράλαμπου Κελεσίδη*
Ο ιστορικός και γεωγράφος Στράβων ( Αμάσεια Πόντου περ.64π.Χ.-24μ.Χ ) στα «Γεωγραφικά» του περιγράφει την Ευρώπη αναλυτικά. Αναφέρει ότι έχει ποικιλία σχημάτων και έδωσε πολύ καλύτερους άνδρες και πολιτείες, εννοώντας την αρετή των ανδρών και την φύση των πολιτευμάτων. Την ονομάζει πολύμορφη και ότι από τα αγαθά μας έχει μεταδώσει αυτή τα περισσότερα.
Η Ευρώπη σε όλη την ιστορία της, δοκίμασε τα δεινά των πολέμων και των συγκρούσεων. Για αυτό αποφάσισε και προσπάθησε να προχωρήσει σε ένα νέο σύστημα σχέσεων ανάμεσα στα κράτη της. Μετά τον β’ Παγκόσμιο πόλεμο ξεκίνησε η ενοποίηση της Ευρώπης και συνεχίζεται μέχρι τώρα. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα που ιδρύθηκε το 1951, αποτελεί το πρώτο βήμα για την διασφάλιση διαρκούς ειρήνης. Η Ελλάδα εντάχθηκε επίσημα στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα την 1η Ιανουαρίου 1981 και έγινε έτσι το δέκατο μέλος.
Από την αρχή της Ευρωπαϊκής ενοποίησης τα κράτη μέλη αναγνώρισαν την ανάγκη να καθοριστούν κοινές αρχές. Έθεσαν λοιπόν ως θεμέλιο τις συνθήκες. Όλες οι ενέργειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης βασίζονται στις συνθήκες, τις οποίες όλα τα κράτη μέλη ενέκριναν δημοκρατικά. Οι συνθήκες είναι δεσμευτικές συμφωνίες μεταξύ των χωρών μελών , ορίζουν τους στόχους , τους κανόνες που διέπουν τα θεσμικά όργανα, τον τρόπο λήψης των αποφάσεων και τη σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις χώρες μέλη της. Αποτελούν κατά κάποιο τρόπο τον συνταγματικό χάρτη της Ένωσης. Οι ποιο σημαντικές συνθήκες που υπογράφηκαν είναι: Συνθήκη των Παρισίων 1951, Συνθήκη της Ρώμης 1958, Συνθήκη των Βρυξελλών 1967, Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη 1986, Συνθήκη του Άμστερνταμ 1999, Συνθήκη της Νίκαιας 2003, Συνθήκη της Λισαβόνας 2009.
Η σημαντικότερη και ποιο ιστορική συνθήκη θεωρείται η Συνθήκη του Μάαστριχτ. Η ενωμένη Ευρώπη αποφάσισε να κάνει ένα σημαντικό άλμα προς το μέλλον. Στο Μάαστριχτ τέθηκαν οι βάσεις την νέας Ευρώπης. Η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κάτι το νέο και διαφορετικό σε σχέση με την ΕΟΚ. Τόσο στο επίπεδο των θεσμών και των οργάνων όσο και στο επίπεδο των κοινών πολιτικών η Ευρωπαϊκή Ένωση που προέκυψε είναι αρκετά διαφορετική. Όλοι οι τομείς και οι κλάδοι της οικονομίας μετά το Μάαστριχτ άρχισαν να λειτουργούν σε νέα πλαίσια.
Υπογράφηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1992 στο Μάαστριχτ της Ολλανδίας. Η πόλη βρίσκεται στις δυο πλευρές του ποταμού Μεύση στο νοτιοανατολικό μέρος της Ολλανδίας μεταξύ Βελγίου και Γερμανίας, ενώ είναι και η πρώτη Ολλανδική πόλη που απελευθέρωσαν οι σύμμαχοι από την γερμανική κατοχή. Οι χώρες που την υπέγραψαν είναι: Βέλγιο, Δανία, Γερμάνια, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία και η Βρετάνια. Εκ μέρους της Ελλάδας υπεγράφη από τον υπουργό Εξωτερικών Αντώνη Σαμαρά και τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας Ευθύμιο Χριστοδούλου. Η συνθήκη τέθηκε σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου 1993.
Στην συνθήκη αυτή δυο είναι οι σημαντικές διατάξεις που την αναδεικνύουν σε ιστορική:
-Η ΕΟΚ καθίσταται πλέον ως Ευρωπαϊκή Κοινότητα (Ε.Κ.), Εφεξής καλούμενη « Ένωση».
-Τέθηκαν τα θεμέλια για τη Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) με το ενιαίο Ευρωπαϊκό νόμισμα το Ευρώ.
Οι ηγέτες ωστόσο επιθυμώντας βαθύτερες σχέσεις αλληλεγγύης μεταξύ των λαών τους και ταυτόχρονα σεβόμενοι την ιστορία, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις έθεσαν και άλλους στόχους στην συγκεκριμένη συνθήκη.
Έτσι, διευρύνονται οι αρμοδιότητες της Ένωσης σε νέους τομείς δράσης όπως της υγείας, του πολιτισμού, της παιδείας, της βιομηχανίας και τις προστασίας καταναλωτών. Ενισχύονται ακόμα οι αρμοδιότητες σε ήδη υπάρχοντες τομείς, όπως της συνοχής και σύγκλισης των οικονομιών του περιβάλλοντος, της κοινωνικής πολιτικής, της έρευνας και της τεχνολογίας. Θεσπίζεται η ευρωπαϊκή ιθαγένεια με την οποία κάθε Ευρωπαίος πολίτης θα αποκτήσει νέα δικαιώματα. Αποφασίζεται η κοινή εξωτερική πολιτική για την ασφάλεια και την άμυνα. Στόχος της κοινής εξωτερικής πολιτικής είναι η διασφάλιση της ανεξαρτησίας και της ασφάλειας της ένωσης και των χωρών μελών που την αποτελούν.
Συμπερασματικά, με την συνθήκη του Μάαστριχτ, η κοινότητα ως ένωση γίνεται ασφαλώς περισσότερο δημοκρατική. Ενισχύεται ο ρόλος και οι εξουσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και δημιουργούνται νέοι θεσμοί αντιπροσώπευσης. Ενώ συνολικά η Κοινότητα χαράζει και την προοπτική για την οικοδόμηση ενός αποκεντρωμένου δημοκρατικού ομοσπονδιακού συστήματος, που θα ανταποκρίνεται στις επιθυμίες και στις αξίες των Ευρωπαίων πολιτών.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
– Η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Η Ελλάδα μετά το Μάαστριχτ. Ένωση ελληνικών ασφαλιστικών εταιριών. Αθήνα 1992.
– Οικονομικά Χρονικά. Επιστημονική έκδοση του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας.
Πηγή εικόνας
https://ti-einai.gr/synthiki-tou-maastrixt/
*Ο Χαράλαμπος Κελεσίδης είναι οικονομολόγος.