Συνέντευξη: Ο ιδρυτής της episkyros.gr, Βαγγέλης Ζώτος μιλά για την γηπεδική βία
Το φαινόμενο της βίας ανάμεσα στους οπαδούς διαφορετικών ομάδων, αποτελεί έναν από τους λόγους που καθιστούν την από κοινού παρουσία τους στο γήπεδο σχεδόν απαγορευτική. Για τον λόγο αυτό επιλέξαμε να συζητήσουμε για το ζήτημα με τον ιδρυτή ενός μέσου που βλέπει τα ποδοσφαιρικά δρώμενα με μια πιο ρομαντική μάτια. Ο λόγος για την σελίδα https://episkyros.gr/ και τον Βαγγέλη Ζώτο.
Γειά σου Βαγγέλη! Τι είναι η https://episkyros.gr/, ποιος ο λόγος δημιουργία της ως σελίδας; Τι είναι αυτό που οδήγησε στη ίδρυση της;
Γειά σου Δημήτρη! Η https://episkyros.gr/ είναι μια σελίδα η οποία δημιουργήθηκε το 2022, με σκοπό να βγει λίγο από τα τετριμμένα των αθλητικών σελίδων. Να μην εστιάζουμε μόνο στις λεγόμενες “μεγάλες” ομάδες, αλλά να συμπεριλάβουμε όλους τους ιστορικούς συλλόγους της χωράς, ανεξαρτήτως εμπορικότητας και να συμβάλουμε με τον τρόπο μας, να μπει ένα μικρό λιθαράκι στο να αλλάξει η οπαδική νοοτροπία, με γνώμονα το γεγονός ότι αν σκεφτούμε πως δεν υπάρχουν μόνο τέσσερις ή πέντε ομάδες στην χώρα, αλλά υπάρχουν πολύ περισσότερες, οι οποίες έχουν ιστορία, έχουν κόσμο, έχουν πράγματα να μεταλαμπαδεύσουν στο κοινωνικό σύνολο, τότε ίσως να βγαίναμε λίγο από την τοξικότητα των ημερών που ζούμε.
Ωραία, ποια είναι η ανθρωπογεωγραφία της σελίδας, δηλαδή τι ομάδες και από ποιες περιοχές είναι τα μέλη της ομάδας της https://episkyros.gr/;
Η έδρα τη συντακτικής ομάδας μας είναι στην Αθήνα, την πρωτεύουσα της Ελλάδας. αλλά ο στόχος ήταν εξαρχής να αναπτυχθούμε σε όλο το μήκος και το πλάτος της γεωγραφικής επικράτειας της χώρας. Και κάπως έτσι σιγά σίγα βρήκαμε νεαρά παιδιά να συμμετάσχουν σε αυτό το, πρωτοποριακό θέλω να πιστεύω project από πολλές πόλεις της χώρας. Είμαστε περίπου αυτή την στιγμή, άνω των είκοσι ατόμων, με κύριες έδρες την Αθήνα, το Ηράκλειο της Κρήτης, την Θεσσαλονίκη και μικρότερο αριθμό ατόμων σε πόλεις όπως η Λειβαδιά, η Λαμία η Τρίπολη, η Κοζάνη, οι Σέρρες, η Καβάλα, η Πάτρα…
Και μια ερώτηση ετυμολογικού χαρακτήρα, το όνομα Episkyros πώς προέκυψε;
Το όνομα Episkyros γεννήθηκε με αφορμή το παιχνίδι που παιζόταν στην αρχαία Ελλάδα και έμοιαζε με το ποδόσφαιρο, χωρίς να είναι τέτοιο, αλλά παρόλα αυτά η FIFA το έχει αναγνωρίσει σαν μια πρώιμη μορφή του και επειδή θέλαμε να εστιάσουμε στο Ελληνικό ποδόσφαιρο, επιλέξαμε το συγκεκριμένο όνομα που πιστεύω ταιριάζει ακράδαντα. Πρέπει να επισημάνω πως το γένος είναι θηλυκό γιατί πολύ συχνά μπερδεύεται και αποκαλείται ο Episkyros.
«Τα παιδιά μες την κερκίδα είναι η μόνη σου ελπίδα…» Νίκος Πορτοκάλογλου
Για διαφόρους λόγους συχνά τα ΜΜΕ δίνουν έμφαση στην προβολή των εντάσεων μεταξύ των ομάδων, ακόμα και τροφοδοτώντας τις μεταξύ τους ίντριγκες τις οποίες βαφτίζουν “καζούρα”. Πόσο διακριτά είναι τα όρια μεταξύ “καζούρας” και “μίσους” για την ομάδα του “άλλου”;
Δυστυχώς δεν είναι διακριτά θεωρώ, γιατί οι φίλαθλοι είτε λόγω χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, είτε χαμηλού βιοτικού επιπέδου, με βάση την οικονομική κρίση που μαστίζει την χώρα για πάνω δεκαπέντε χρόνια, έχουν φτάσει σε ένα σημείο να ξεχάσουν ότι υπάρχει η “υγιής καζούρα”, ότι υπάρχει το ευγενές “πείραγμα” μεταξύ φίλων, έχουν ξεχάσει ότι ο αθλητισμός είναι μια κατάσταση της οποίας τα οφέλη είναι πολλά περισσότερα από που έχουμε πειστεί ότι είναι, μια νίκη, μια ήττα για μια ομάδα. Έχει μετατραπεί το ποδόσφαιρο ειδικότερα σε έναν χώρο στον οποίο η ομάδα μας πρέπει πάντα να κερδίζει, η ομάδα μας είναι η καθαρότερη όλων. Έρχονται και τα ΜΜΕ και βοηθάνε πολύ σε αυτή την κατάσταση που αντί να κατευνάζουν τα πλήθη συμβάλουν στην τοξικότητα και την πόλωση με αναρτήσεις και άρθρα δημοσιογράφων που δεν βλέπουν την δουλειά τους ως λειτούργημα αλλά την βλέπουν σαν μοχλό πίεσης συμφερόντων. Κάπως έτσι φθάνουμε, χωρίς να το καταλάβουμε ιδιαίτερα, με την παραμικρή αφορμή η κοινωνία βρίσκεται σε αναβρασμό που με το παραμικρό ανάβει το φιτίλι και εκρήγνυται μια βομβά με τραυματίες, νεκρούς, δυστυχώς και δεν ξέρω τι άλλο μπορούμε να περιμένουμε πλέον… Οπότε ναι σίγουρα παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο ΜΜΕ.
Είναι γεγονός ότι συχνά, σε πολλές περιπτώσεις όχι άδικα, ο όρος “οπαδός” θεωρείται σχεδόν ταυτόσημος της “βίας”, πιστεύεις ότι είναι δικαιολογημένη αυτή η ταύτιση;
Δυστυχώς ναι, έχει επικρατήσει αυτή η τάση στην σημερινή εποχή… Αν και νομίζω δεν θα έπρεπε να συμβαίνει, καθώς το “οπαδός” προέρχεται από το ρήμα “οπάζω”, που σημαίνει ακολουθώ, άρα είναι ο “ακόλουθος”, δεν είναι ο χούλιγκαν που έχουμε ταυτίσει τον όρο στις μέρες μας. Ομολογουμένως εμείς ως σελίδα προτιμούμε να χρησιμοποιούμε τον όρο “φίλαθλος” παρά “οπαδός”, λόγω της κακής ερμηνείας που έχει πάρει ως έννοια, αλλά στην πραγματικότητα ο “οπαδός” δεν είναι κακός όρος. Δεν είναι ένας κακός όρος!
Αυτό ακριβώς! Μήπως δεν πρέπει όμως να παραχωρούμε τον όρο οπαδός στους ακραίους, σε όσους έχουν πρόθεση να ασκήσουν βία;
Σίγουρα δεν είναι η καλύτερη επιλογή να επιτρέπουμε να ταυτίζεται ο όρος με ακραίες συμπεριφορές, αλλά θεωρώ ότι υπάρχουν πολύ περισσότερα προβλήματα προς επίλυση, σε σχέση με το να επιτρέψουμε να χαθεί απλά μια λέξη.
Τι είναι αυτό που συντηρεί αυτή την βία στον ποδοσφαιρικό χώρο;
Πολλοί παράγοντες είναι αυτοί που συμβάλλουν στην διατήρηση της βίας στο αθλητικό περιβάλλον. Εγώ θα επιλέξω να σταθώ σε δύο, όπως είχα πει και νωρίτερα, πιθανόν το ελλιπές σύστημα παιδείας, το οποίον δεν μαθαίνει τόσο την συμπεριφορά και την ενσυναίσθηση μεταξύ φίλων, γνωστών και αγνώστων και δεύτερον το κακό βιοτικό επίπεδο, που είναι συνέπεια της οικονομικής κρίσης και δημιουργεί αποστάσεις μεταξύ των κοινωνικών ομάδων. Επομένως δημιουργεί το ερέθισμα για να βρεθούν αφορμές και να έχουμε τα περιστατικά που έχουμε.
Θεωρείς ότι τα νεότερα περιστατικά οπαδίκης βίας σε Νέα Φιλαδέλφεια και Χαριλάου και το σοκ που δημιούργησαν στην κοινή γνώμη, είναι ικανά να αμβλύνουν το φαινόμενο;
Ναι, πιθανώς να βοηθήσουν να αμβλυνθεί το φαινόμενο, καθώς υπάρχει ευαισθητοποίηση και εγρήγορση από την κοινωνία, γιατί όπως και να ‘χει, το να χάνονται νεαρά παιδιά τα οποία υποστηρίζουν μια ομάδα είναι ένα γεγονός το οποίο δεν μπορεί να σε αφήσει ασυγκίνητο. Αλλά πιστεύω και έτσι η κοινωνία ταρακουνήθηκε οπότε θα βαδίσει προς μια καλύτερη ρότα στο κοινωνικοαθλητικό κομμάτι, που στην πραγματικότητα ο αθλητισμός είναι προέκταση της κοινωνίας, οπότε κοινωνικό.
Επομένως θεωρείς ότι μπορούν τελικά να συνυπάρξουν οπαδοί και των δύο ομάδων στα γήπεδα, ήδη η αγωνιστική περίοδος 2005/06 που συνέβη κάτι τέτοιο τελευταία φορά φαντάζει αρκετά μακριά;
Αν δεν απατώμαι έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες να γίνουν παιχνίδια με φιλάθλους και των δύο ομάδων και πριν το 2022, αλλά και πιο πρόσφατα μετά τον θάνατο του Άλκη, με φιλάθλους του Άρη να έρχονται στο Καραϊσκάκης και στην Λεωφόρο και αντίστοιχα φιλάθλους Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού να πηγαίνουν στο Βικελίδης. Έχουν γίνει κάποιες απόπειρες, αλλά είμαστε ακόμα σε πολύ πρώιμο στάδιο θεωρώ δυστυχώς. Πιστεύω πως μπορούμε να έχουμε αγώνες με φιλάθλους και των δύο ομάδων, αρκεί να το θέλουν και οι ίδιοι οι φίλαθλοι, γιατί με τις πράξεις τους δείχνουν ότι δεν το θέλουν. Επομένως αν είναι να κινδυνεύσει η σωματική ακεραιότητα των φιλάθλων που πηγαίνουν στο γήπεδο από την παρουσία εκτός έδρας εκδρομέων, ας παραμείνουμε με φιλάθλους μόνο των γηπεδούχων.
Τι εννοείς λέγοντας ότι δεν το θέλουν με τις πράξεις τους οι φίλαθλοι;
Αν υπάρχουν μεμονωμένες μετακινήσεις οπαδών και βρίσκουν πάλι την παραμικρή αφορμή για να επιτεθούν οι μεν στους δε, πάει να πει ότι δεν θέλουν τις μετακινήσεις. Βέβαια τώρα θα μου πεις αυτοί που επιτίθενται δεν εκπροσωπούν την κύρια μερίδα φιλάθλων σίγουρα, αλλά από την στιγμή που συμβαίνει είναι ένα ντόμινο το οποίο παίρνει σβάρνα όλους τους θεατές ενός αγώνα.
Άρα στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για πρόσωπα που υποστηρίζουν την ομάδα τους αλλά αποτελεί μια αφορμή η ομάδα, το ποδόσφαιρο για να εκφράσουν τα βίαια συναισθήματα τους και τις αντιθέσεις τους;
Κοίτα, πολλά πράγματα μπορούμε να πούμε, αλλά ότι και να πούμε θα είναι κυρίως υποθέσεις, γιατί από την στιγμή που δεν αποτελούμε κομμάτι αυτής της κοινωνικής ομάδας που εκφράζεται με αυτό τον τρόπο, δεν μπορούμε να ξέρουμε τι έχει σαν κίνητρα της, υποθέσεις μόνο κάνουμε. Οπότε ναι, υποθέτω πως μάλλον είναι η αφορμή.
Ένα σχόλιο για τα πρόσφατα κυβερνητικά μέτρα για την “πάταξη της βίας στα γήπεδα”, και αν μπορούν αυτά να αποδώσουν καρπούς;
Κάθε μέτρο για να αποδώσει καρπούς, για να μπορεί να κριθεί επαρκώς, θα πρέπει και να εφαρμοστεί επαρκώς. Όσο υπάρχουν ημίμετρα όχι στις αποφάσεις, όχι στην λήψη μέτρων, αλλά στην υλοποίηση των μέτρων, θα μένουμε με την απορία αν τα μέτρα μπορούν να αποδώσουν καρπούς.
Και για το κλείσιμο της παρούσας συνέντευξης, ποιοι οι στόχοι της Episkyros.gr ως σελίδα και ως “κίνημα” θα την χαρακτήριζα προσωπικά;
Οι στόχοι της Episkyros.gr είναι αρκετοί για να μπορέσω να τους απαριθμήσω σε μερικές γραμμές. Θα αναφερθώ επιγραμματικά μερικούς βασικούς βραχυπρόθεσμους στόχους. Ο πρώτος είναι να επισκεφθούμε και να ανακαλύψουμε όσο περισσότερες ιστορίες ομάδων, αστικών κέντρων ή χωριών, κωμοπόλεων, νησιών της Ελληνικής επικράτειας και ταυτοχρόνως να μπορέσουμε να μαζέψουμε όσο περισσότερο κόσμο γίνεται υπό την σκέπη της Episkyros.gr, έτσι ώστε μεγαλώσουμε αυτό το σύνολο ανθρώπων, που εγώ προσωπικά αποκαλώ παρέα. Μπορούμε να αναφερθούμε και σε έναν μεσοπρόθεσμο – μακροπρόθεσμο στόχο, γιατί ευελπιστούμε να γίνει σε βάθος τριετίας, να μπορέσουμε να μαζέψουμε φιλάθλους πολλών διαφορετικών ομάδων, για να πραγματοποιήσουμε την πέμπτη φωτογράφιση με κασκόλ, που είναι το σήμα κατατεθέν της σελίδας μας, στο ΟΑΚΑ και ότι άλλο προκύψει στο μέλλον.
Και μιας και δεν αναφέρθηκε παραπάνω, προσωπικά φίλαθλος ποιας ομάδας είσαι;
Όσον αφορά αυτή την ερώτηση θα μου επιτρέψεις να μην απαντήσω, καθώς δεν θέλω οι προσωπικές μου αδυναμίες να επηρεάσουν την εικόνα της σελίδας προς τα έξω. Το σημαντικό που πρέπει να επισημανθεί, προφανώς είναι αυτονόητο αλλά πρέπει να το επισημάνουμε, ότι τα κίνητρα μας είναι παντελώς ανιδιοτελή και η παρουσία τόσο πολλών ατόμων, από διαφορετικές πόλεις, με διαφορετικές φίλαθλες προτιμήσεις, νομίζω επιβεβαιώνει ότι η σελίδα είναι εντελώς ανεξάρτητη και δεν εμπεριέχει ιδιωτικά οφέλη.
Ευχαριστούμε θερμά για την άμεση ανταπόκριση σας!
Για το GreekHumans: Δημήτρης Γούπος, συντάκτης