Το απόγευμα της 5ης Οκτωβρίου 1912, μετά την επιθεώρηση του βασιλιά κατά την οποία μάλιστα ο Παύλος Κουντουριώτης προήχθη από πλοίαρχος σε υποναύαρχος, ο Στόλος απέπλευσε από το Φάληρο.
Το πρωί της 6ης Οκτωβρίου, ο Στόλος έπλεε ανοικτά του Αγίου Ευστρατίου, ενώ τα τέσσερα αντιτορπιλικά τύπου Θυέλλης διατάχθηκαν να περιπολούν τα Στενά των Δαρδανελίων. Το Κανάρης διετάχθη να πλεύσει προς Σκιάθο και να αναμένει διαταγές. Ο υπόλοιπος Στόλος έπλευσε προς το Κάστρο Λήμνου. Όταν έφθασε κατά τις 2 μ.μ., εστάλη ατμάκατος με λευκή σημαία με την οποία αξιωματικός μεταβίβασε την διαταγή του Αρχηγού όπως ο διοικητής της νήσου, ο διοικητής της φρουράς και ο πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας επιβιβαστούν στον Ἀβέρωφ. Το αντιτορπιλικό Νίκη προστάτευε την ατμάκατο. Ο στόλαρχος ζήτησε την άμεση παράδοση του νησιού και της φρουράς. Οι Οθωμανοί προέβαλαν το επιχείρημα ότι, επειδή τα καλώδια είχαν κοπεί από τους Ιταλούς, δεν είχαν τηλεγραφική επικοινωνία με την Κωνσταντινούπολη – άρα, δεν γνώριζαν ότι είχε κηρυχθεί πόλεμος – κι έπρεπε να στείλουν ιστιοφόρο για να πάρουν κατευθύνσεις. Ζήτησαν λοιπόν 24ωρη προθεσμία, ενώ παράλληλα ανακοίνωσαν στον ναύαρχο ότι η Λήμνος δεν είχε επαρκείς δυνάμεις για να προβάλει αντίσταση.
Ο Έλληνας στόλαρχος Παύλος Κουντουριώτης όμως δεν δέχθηκε τις οθωμανικές προτάσεις και έδωσε μία ώρα προθεσμία για να απαντήσουν αν θα παρέδιδαν το νησί ή όχι. Παράλληλα, έστειλε ένα αντιτορπιλικό στη Σκιάθο για να συνοδεύσει το επίτακτο Πέλοψ που μετέφερε στρατιωτική δύναμη για την κατάληψη του Κάστρου και ετοίμασε άγημα από 250 άνδρες από τα πληρώματα των θωρηκτών. Η ώρα είχε περάσει και οι Οθωμανοί έχοντας αποφασίσει να αντισταθούν είχαν τοποθετήσει στρατιώτες και εξοπλισμένους πολίτες σε καίριες θέσεις έξω από την πόλη για να εμποδίσουν την απόβαση. Την επόμενη μέρα, κατέπλευσε το Πέλοψ και μέσα σε τρεις ώρες έγινε η απόβαση χωρίς να υπάρξει αντίσταση και το στρατιωτικό τμήμα προήλασε προς το Κάστρο. Έξω από το χωριό Νερά, συναντήθηκε με τις οθωμανικές δυνάμεις τις οποίες νίκησε. Στις 9 Οκτωβρίου, η Ελληνική Σημαία υψώθηκε στο φρούριο του Κάστρου. Οι νικητές βρήκαν και καλώδιο επικοινωνίας με την Κωνσταντινούπολη και οπτικό τηλέγραφο προς την Ίμβρο. Η Κωνσταντινούπολη γνώριζε τις κινήσεις του Ελληνικού Στόλου.
Με την κατάκτηση της Λήμνου, ο Παύλος Κουντουριώτης άρχισε άμεσα να οργανώνει την Ναυτική Βάση στον όρμο Μούδρου, ο οποίος εκτός από τον τεράστιο χώρο και την ασφάλειά του δεν είχε καμία απολύτως εγκατάσταση για την ίδρυση προκεχωρημένης ναυτικής βάσης. Τα πρώτα προβλήματα ήταν η ανθράκευση και η παροχή ύδατος (ποσίμου και για τις μηχανές) στα πλοία. Το πρώτο πρόβλημα λύθηκε με τον κατάπλου στον Μούδρο του ανθρακοφόρου Μιχαλινός και με την κατάσχεση φορτίου άνθρακος αγγλικού φορτηγού. Σύντομα κατέφθασαν στην Βάση τρεις ανθρακοφόροι, οι οποίες παρέμειναν συνέχεια εκεί. Το πρόβλημα του νερού λύθηκε με τη μεταφορά του από τη Θεσσαλονίκη με τις υδροφόρες Καρχαρίας και Κρήτη. Νωπά τρόφιμα η Βάση προμηθευόταν από το νησί, κρέατα και άλλα είδη από τον Πειραιά αρχικά και ύστερα από τη Θεσσαλονίκη. Αμέσως μετακινήθηκε προσωπικό από τον Ναύσταθμο και την Ναυτική Βάση στους Ωρεούς και εγκατέστησε τα συνεργεία και όλες τις αναγκαίες υπηρεσίες. Η άμυνα της Βάσης συνίστατο στην μόνιμη παρουσία δύο αντιτορπιλικών καθώς και πέντε τορπιλοβόλων, ενώ στην νησίδα Κουμπί, που ευρίσκεται στα αριστερά του εισπλέοντος τον όρμο, εγκαταστάθηκε φορητός ασύρματος τηλέγραφος, ο οποίος μεταβίβαζε τις παρατηρήσεις από τη θάλασσα. Αργότερα, το Κουμπί οχυρώθηκε με τρία ταχυβόλα.
Με την οργάνωση της προκεχωρημένης βάσης του, ο Ελληνικός Στόλος μπορούσε να επιτηρεί τα Στενά με ευκολία. Να σημειωθεί ότι τα τέσσερα θηρία και τα αντιτορπιλικά Κεραυνός και Νέα Γενεά δεν είχαν ενωθεί με τον Στόλο και οι περιπολίες γίνονταν μόνο με τα τέσσερα αντιτορπιλικά τύπου Θυέλλης και τα τέσσερα τύπου Νίκης, σύνολο οκτώ.
Ο Οθωμανικός Στόλος ευρισκόμενος σε επιχειρήσεις στην Μαύρη Θάλασσα πλησίον των βουλγαρικών ακτών, δεν αντέδρασε σε αυτή την αιφνίδια κατάληψη. Η ελληνική Κυβέρνηση αποφάσισε την γρήγορη κατάληψη όλων των νησιών του Βορείου Αιγαίου. Για τη ταχεία εκτέλεση της επιχείρησης, αποφασίστηκε η κατάληψη των νησιών Ίμβρου, Τένεδου, Άγιου Ευστράτιου και Θάσου να γίνει ταυτόχρονα. Την νύχτα της 17ης Οκτωβρίου τα θωρηκτά Σπέτσαι και Ύδρα μαζί με τα αντιτορπιλικά Θύελλα και Λόγχη και το επίτακτο Πέλοψ με δύναμη πεζικού απέπλευσαν προς τη Θάσο. Το πρωί της 18ης απέπλευσε το τορπιλοβόλο 14 μαζί με το ναρκοβόλο Κανάρης με μικρή δύναμη πεζικού για την κατάληψη του Αγίου Ευστρατίου. Την ίδια ημέρα το Ἀβέρωφ, τα Ψαρά και το αντιτορπιλικό Ναυκρατοῦσα απέπλευσαν για την κατάληψη της Ίμβρου και της Σαμοθράκης. Το αντιτορπιλικό Σφενδόνη εστάλη για να συλλέξει πληροφορίες για την οθωμανική δύναμη στη Χίο και θα συναντούσε το Ἀβέρωφ στο ύψος του ακρωτηρίου Έλλη. Τα αντιτορπιλικά Δόξα, Ἀσπίς και Βέλος επιτηρούσαν το στόμιο του Ελλησπόντου. Όλος ο Ελληνικός Στόλος ήταν υπ’ ατμόν για να αντιμετωπίσει μια ενδεχόμενη έξοδο του Οθωμανικού Στόλου. Εν τω μεταξύ κατέπλευσαν στον Μούδρο τα Λέων και Πάνθηρ και ο στόλαρχος διέταξε τους κυβερνήτες τους να ενωθούν με την δύναμή του έξω από την Ίμβρο.
Μέχρι τη νύκτα της 18ης Οκτωβρίου τα νησιά Θάσος, Α. Ευστράτιος και Ίμβρος κατελήφθησαν χωρίς αντίσταση. Η Σαμοθράκη κατελήφθη άνευ αντιστάσεως στις 19 Οκτωβρίου. Την ίδια μέρα όλα τα πλοία επανέπλευσαν στον Μούδρο, όπου εν τω μεταξύ είχε αφιχθεί και το αντιτορπιλικό Ιέραξ.
Ο ίδιος ο Παύλος Κουντουριώτης δώρισε στον ιερό ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο Μούδρο έναν επιτάφιο, ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα.
1η δημοσίευση εδώ
https://methormisakathektou.blog/2023/10/08/
Πηγή εικόνας
https://www.limnosreport.gr/limnos/182288/8-oktovrioy-1912-i-apeleytherosi-tis-limnoy-chroniko-3/
Μπορείτε να δείτε σχετικά άρθρα εδώ
https://greekhumans.com/category/history-analysis/
Παναγιώτης Γέροντας, Ιστορικός