Αρχική » Συνέντευξη της Σοφίας Τσάτσου – Νικολούλη: Δημιουργική Γραφή

Συνέντευξη της Σοφίας Τσάτσου – Νικολούλη: Δημιουργική Γραφή

0 comment 572 views

Η κa. Σοφία Τσάτσου – Νικολούλη, δασκάλα – Δρ. Πανεπιστημίου Μακεδονίας – μεταδιδακτορική ερευνήτρια Πανεπιστημίου Θεσσαλίας μιλάει στο GreekHumans

Διαβάστε παρακάτω αναλυτικά τη συνέντευξη που μας παραχώρησε, απαντώντας στις ερωτήσεις μας για ζητήματα της δημιουργικής γραφής και της επιστημονικής της κατάρτισης.

Μέσα από τη συνέντευξη γνωρίσαμε καλύτερα την κα Τσάτσου.

Η κα Σοφία Τσάτσου-Νικολούλη γεννήθηκε το 1975 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε παιδαγωγικά στο Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κι έκανε μεταπτυχιακό στη δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Εκπόνησε το διδακτορικό της στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ενώ η τρέχουσα μεταδιδακτορική της έρευνα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας εστιάζει στην ενίσχυση των Soft Skills στο δημοτικό σχολείο μέσω του παρεμβατικού ρόλου της δημιουργικής γραφής. Έχει πάρει μέρος σε επιστημονικά συνέδρια και άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε συλλογικούς τόμους.

Εισαγωγική τοποθέτηση

Κα Τσάτσου, πρώτα από όλα να σας συγχαρούμε για αυτό το τόσο ιδιαίτερο και ενδιαφέρον έργο σας. Ποιο στοιχείο ήταν αυτό που σας ώθησε στις παιδαγωγικές σπουδές;

Οι δάσκαλοι νιώθουμε μεγάλη χαρά και ικανοποίηση, όταν βλέπουμε τους μαθητές μας μέρα με τη μέρα να αποκτούν, όχι μόνο γνώσεις, αλλά και ποικίλες δεξιότητες, όπως αυτογνωσία, δημιουργικότητα, φαντασία και γενικά μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Η διδασκαλία δεν είναι απλώς ένα επάγγελμα, αλλά κυρίως μία αλληλεπίδραση με τους μαθητές μας που ενισχύει όλες τις δυνατότητές τους, προκειμένου να γίνουν παραγωγικοί, δημιουργικοί και, κυρίως, ευτυχισμένοι. Η διδασκαλία είναι μια αποστολή! Μας έχει ανατεθεί να κάνουμε τη διαφορά, να αλλάξουμε το μέλλον, να βοηθήσουμε όλους τους μαθητές μας να ξεπεράσουν τους στόχους που οι ίδιοι έχουν θέσει. Ο δάσκαλος είναι αυτός που μοιράζεται τη φλόγα του, δηλαδή την αγάπη και τον ενθουσιασμό του για τη γνώση, την αλλαγή και την ελπίδα. Ο δάσκαλος είναι αυτός που αφήνει το στίγμα του σε όλα εκείνα τα πλασματάκια που με τη βοήθειά του μαθαίνουν να σκέφτονται, ν’ αποφασίζουν, να διεκδικούν, να σέβονται και ν’ αγαπούν. Δεν είναι όμως μόνο οι παραπάνω  λόγοι που με ώθησαν στις παιδαγωγικές σπουδές. Είναι κι εκείνη η σφιχτή αγκαλιά κάθε πρωί πριν μπεις στην τάξη… Οι πολύχρωμες ζωγραφιές με τις τρυφερές αφιερώσεις που γεμίζουν την έδρα… Τα παιχνίδια μαζί τους στην αυλή… Να σε φωνάζουν «μαμά»… Να σε ρωτάνε συχνά: «Κυρία, θα μας πάρετε και του χρόνου;»… Να μαθαίνεις κι εσύ καθημερινά τόσα πολλά πράγματα μαζί τους!

Δημιουργική Γραφή

Μια μεγάλη κατηγορία ενασχόλησης των ανθρώπων είναι οι δραστηριότητες δημιουργικής γραφής. Αρχικά, επιτρέψτε μας να σας ζητήσουμε να μας δώσετε τον ορισμό της δημιουργικής γραφής και τι είναι για εσάς αυτή η ενασχόληση;

Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει ένας μόνο ορισμός για τη δημιουργική γραφή, καθώς κατά καιρούς έχουν ειπωθεί και γραφτεί πολλά σε μία προσπάθεια αποσαφήνισης της έννοιας αυτής. Ενδεικτικά, λέγεται ότι σχετίζεται με τη λογοτεχνία ή με ένα ευρύτερο φάσμα κειμένων που ενισχύει την προσωπική έκφραση, διευρύνει τη φαντασία και οδηγεί στην πρωτοτυπία. Για μένα, αν θέλετε, η δημιουργική γραφή αποτελεί ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό παιδαγωγικό εργαλείο στα χέρια του δασκάλου, από το νηπιαγωγείο μέχρι και το πανεπιστήμιο, ικανό να ενισχύσει ποικίλες ενδοπροσωπικές και διαπροσωπικές δεξιότητες των μαθητών μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες ανάγνωσης και γραφής. Κάθε είδος κειμένου μπορεί να προ(σ)καλέσει τον εκπαιδευόμενο, να το «διαβάσει» μέσα από πολλές οπτικές και εν συνεχεία να το αναδημιουργήσει, προσθέτοντας το δικό του στίγμα, τις δικές του πινελιές, τη δική του οπτική. Η διαδικασία αυτή εντός του σχολικού πλαισίου ενισχύει μία πληθώρα δεξιοτήτων, απαραίτητων για την προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη του ατόμου. Το κλίμα της τάξης αλλάζει, διευκολύνεται η επικοινωνία, προωθείται η ομαδική δουλειά, βελτιώνονται οι διαπροσωπικές σχέσεις, ενθαρρύνονται όλοι οι μαθητές κι ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους μέσα από την παροχή πολλών κινήτρων. Με άλλα λόγια, η δημιουργική γραφή, πέραν της σύνδεσής της με την ενεργό ανάγνωση και γραφή, διευκολύνει την επίτευξη του βασικού σκοπού του σχολείου που δεν είναι άλλος από την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας.

Δραστηριότητες Δημιουργικής Γραφής με βάση το Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων, Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού

Η ερώτηση που μας έρχεται εύκολα στο νου είναι πως προέκυψε αυτή η ιδέα;

Η Λογοτεχνία είναι ένα μάθημα αδικημένο στο δημοτικό και πολύ περισσότερο τα Ανθολόγια Λογοτεχνικών Κειμένων σε όλες τις τάξεις. Ακόμα και όταν τα αξιοποιούμε, συχνά η προσέγγισή μας είναι κατά βάση θεωρητική και περιστρέφεται γύρω από τον συγγραφέα, το ιστορικο-κοινωνικό του πλαίσιο, αλλά και την ιδεολογία που πρεσβεύει, τα πιθανά μηνύματα που θέλει να μεταδώσει. Σπάνια εμπλέκουμε τους μαθητές μας σε δραστηριότητες γραφής, έχοντάς τα ως αφόρμηση. Η μελέτη, λοιπόν, της δημιουργικής γραφής στο πλαίσιο των σπουδών μου μου έδωσε την ευκαιρία να επιχειρήσω για όλα τα λογοτεχνικά κείμενα που εμπεριέχονται στο Ανθολόγιο των μεγάλων τάξεων, πεζά κι έμμετρα, μια βιωματική προσέγγισή τους. Το βιβλίο περιλαμβάνει τρόπους δημιουργικής ανάγνωσης των αποσπασμάτων και προτείνει δραστηριότητες γραφής που αφορμώνται από αυτά κι έχουν ως στόχο να ενθαρρύνουν τους μαθητές να τα ξαναγράψουν με γνώμονα τις ιδέες, τις εμπειρίες και τα συναισθήματά τους. Βέβαια, το εν λόγω εγχειρίδιο μπορεί να αξιοποιηθεί από εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, από τους ίδιους τους μαθητές, τους γονείς τους και από όποιον γενικότερα αγαπάει τη συγγραφή, καθώς είναι ιδιαίτερα απλό κι εύληπτο. Βασικά προαπαιτούμενα της χρήσης του είναι η φαντασία, η παιγνιώδης διάθεσή και, κυρίως, η επιθυμία για δημιουργία.

Ο Αίμος ταξιδεύει στα Βαλκάνια με μύθους και ποιήματα

Τα έργα δημιουργικής γραφής πολλές φορές συνδυάζονται με σπουδές περιοχής ή πιο απλά με τη Γεωγραφία και τις χώρες βόρεια της Ελλάδας. Που στοχεύει η εκπόνηση αυτού του έργου;

Το βιβλίο του Αίμου και της Ροδόπης αποτελεί το επιστέγασμα των διδακτορικών μου σπουδών, καθώς οι τελευταίες αφορούσαν τη μελέτη της βαλκανικής λογοτεχνίας υπό το πρίσμα της δημιουργικής γραφής. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο βιβλίο, καθώς η ταυτότητά του παίρνει στοιχεία και από τα βιβλία γνώσεων και από τα βιβλία μυθοπλασίας, αλλά και από τα βιβλία εκείνα που περιλαμβάνουν βιωματικές δραστηριότητες. Τα δύο αδέλφια, ο Αίμος και η Ροδόπη, επισκέπτονται μία μία όλες τις χώρες της βαλκανικής χερσονήσου, γνωρίζοντας, έτσι, τον πολιτισμό τους, την ιστορία τους, τα ήθη και τα έθιμά τους. Δυστυχώς, γνωρίζουμε λίγα πράγματα για τους γείτονές μας κι εστιάζουμε, συχνά, σε ό,τι μας χωρίζει, παραγκωνίζοντας συνειδητά ή ασυνείδητα τις μεταξύ μας ομοιότητες που, σίγουρα, είναι περισσότερες από τις μεταξύ μας διαφορές. Στο τέλος του βιβλίου περιλαμβάνονται δραστηριότητες δημιουργικής γραφής που αφορμώνται από το ταξίδι των δύο αδελφών, ώστε ο αναγνώστης να καλύψει με τη δική του προσωπική γραφή εκείνα τα «κενά» που το βιβλίο σκόπιμα ή όχι δημιούργησε.

Κλείνοντας τη συνέντευξη αυτή και μέσα από το πολυδιάστατο εκπαιδευτικό σας έργο, ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους αναγνώστες μας;

Όλοι αγαπάμε τις ιστορίες. Αγαπάμε να τις ακούμε! Αγαπάμε να τις γράφουμε! Μέσα από αυτές σκεφτόμαστε καλύτερα, κατανοούμε τη ζωή, τον εαυτό μας, τους άλλους. Μας αρέσουν οι ιστορίες, καθώς με αυτές εξηγούμε πώς και γιατί συμβαίνουν τα πράγματα γύρω μας και μέσα από την πιθανή μας ταύτιση  με τους μυθοπλαστικούς χαρακτήρες, παίρνουμε αποφάσεις για ζητήματα σημαντικά ή όχι της ζωής μας. Είναι πολύ σημαντικό να  μπορούμε να νοηματοδοτούμε τις καθημερινές μας ιστορίες μέσα από ποικίλες οπτικές, ώστε να οδηγούμαστε σε μία πολύπλευρη θέαση του κόσμου, του δικού μας και του ευρύτερου. Η δημιουργική γραφή μπορεί να μας βοηθήσει, όχι μόνο να κατανοήσουμε καλύτερα ό,τι συμβαίνει γύρω μας, αλλά κυρίως μας καθιστά ικανούς να πείσουμε, να δράσουμε, να αλλάξουμε πολλά από αυτά που συμβαίνουν δίπλα μας. Με άλλα λόγια η δημιουργική γραφή αποτελεί βασικό μας εφόδιο για να αντιδράσουμε!

Σας ευχαριστώ πολύ για την συζήτησή μας.

Για το GreekHumans

Αριστείδης Ρούνης, Ιδρυτής και αρχισυντάκτης

Πριν Φύγετε