Του Αριστείδη Ρούνη*
Στρατιωτική Ιστορία
Στην Ελλάδα συνήθως αναφερόμαστε στην ιστορία της χώρας γενικά. Ωστόσο, η ιστορία της μπορεί να διακριθεί σε κάποιους τομείς. Αυτοί είναι η πολιτική, η οικονομική, η κοινωνική ιστορία. Εξέχουσα θέση στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας έχει η στρατιωτική ιστορία. Μεγάλες μάχες συγκλονίζουν το πανελλήνιο. Αυτές οι σημαντικές μάχες θα καθορίσουν την πορεία της πατρίδας μας. Ευτυχώς στη σύγχρονη ιστορία της, δηλαδή μετά το 1949 ελάχιστες θα είναι οι φορές που η χώρα θα οδηγηθεί στη συμμετοχή της σε πόλεμο. Σε αυτό το σημείο υπενθυμίζεται το αιματηρό κεφάλαιο της Κύπρου με τα αναπάντητα ερωτήματα.
Το 1821 και η ανεξαρτησία της Ελλάδας
Για να διεκδικήσει την ανεξαρτησία της, από τους Οθωμανούς Τούρκους τουλάχιστον, ο υπόδουλος Ελληνισμός θα επαναστατήσει το ’21. Μία από τις σημαντικότερες μάχες της Ελληνικής Επανάστασης του ’21 θα είναι η μάχη στα Δερβενάκια. Αρκετές ηγετικές φυσιογνωμίες της Ελλάδας, που γνωρίζουν από όπλα, θα τεθούν ως οπλαρχηγοί. Θα πάρουν μαζί τους, τους έμπιστους ανθρώπους, που θα τους στηρίξουν στη μάχη. Μαζί τους θα ακολουθήσει και ο απλός λαός. Η δίψα για απελευθέρωση θα είναι μεγάλη.
Οι μέρες πριν τη μάχη
Στις αρχές Ιουλίου του 1822, ένας νέος κίνδυνος εμφανίζεται για την πορεία της Επανάστασης του ’21. Αυτός είναι η κάθοδος στην Πελοπόννησο ισχυρής τουρκικής δύναμης, υπό τον ικανότατο Μαχμούτ Πασά Δράμαλη. Ο Σουλτάνος, σε πλεονεκτική θέση μετά την εξολόθρευση του Αλή Πασά, είχε στρέψει την προσοχή του στους επαναστατημένους Έλληνες. Χωρίς να συναντήσει την παραμικρή αντίσταση στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα, ο Δράμαλης με 25.000 άνδρες προέλασε ταχύτατα και στις 6 Ιουλίου 1822 στρατοπεδεύει στην Κόρινθο. Βασικός του στόχος ήταν η ανακατάληψη της Τριπολιτσάς και η κατάπνιξη της Επανάστασης στον Μοριά με τη βοήθεια του στόλου, που θα κατέπλεε στον Αργολικό Κόλπο.
Το λάθος του Δράμαλη πασά
Παρακούοντας τους τοπικούς τούρκους ηγέτες, οι οποίοι τον συμβούλευσαν να κάνει ορμητήριό του την Κόρινθο κι έχοντας μεγάλη εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, ο Δράμαλης διέταξε τον στρατό του να προελάσει προς το Ναύπλιο για να λύσει την πολιορκία του. Αφού κατέλαβε τον Ακροκόρινθο, έφθασε ανενόχλητος στο Άργος και στρατοπέδευσε έξω από την πόλη στις 12 Ιουλίου. Οι επαναστάτες πιάστηκαν στον ύπνο και δεν μπόρεσαν να υπερασπίσουν τα μεταξύ Κορίνθου και Άργους στενά, από τα οποία διήλθε η τουρκική στρατιά. Μόλις μαθεύτηκε ότι ο Δράμαλης με τον στρατό του πλησιάζει στο Άργος, επικράτησε μεγάλη σύγχυση στους Έλληνες, ιδιαίτερα μάλιστα όταν πληροφορήθηκαν τη λύση της πολιορκίας του Ναυπλίου. Η υποτυπώδης ελληνική Κυβέρνηση και βουλευτές αναχώρησαν πανικόβλητοι από το Άργος για τους Μύλους και από εκεί στα πλοία.
Η ηγετική φυσιογνωμία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη
Τη δύσκολη αυτή στιγμή όρθωσε το ανάστημά του ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο κήρυξε πανστρατιά, ενώ με δραστήρια μέτρα και συντονισμένες ενέργειες κατόρθωσε να περιορίσει τον στρατό του Δράμαλη στην Αργολίδα και να ματαιώσει την πορεία του προς την Τριπολιτσά. Τα μέτρα του Κολοκοτρώνη εστιάστηκαν στην κατάληψη στρατηγικών θέσεων στην Αργολίδα. Επίσης, εφάρμοσε την τακτική της «καμμένης γης», δημιουργώντας οξύ επισιτιστικό πρόβλημα στους εισβολείς. Ο Δράμαλης δεν μπορούσε να προχωρήσει προς την Τριπολιτσά χωρίς να έχει εξασφαλισμένα τα νώτα του. Έχασε πολύτιμο χρόνο με την πολυήμερη πολιορκία του φρουρίου του Άργους και οι άνδρες του εγκλωβίστηκαν εκεί, έχοντας εξαντλήσει τα αποθέματα τροφών τους και χωρίς να έχουν δυνατότητα ανεφοδιασμού. Συνειδητοποιώντας τη δύσκολη κατάσταση, ο Δράμαλης αποφάσισε να επιστρέψει στην Κόρινθο, ελπίζοντας σε βοήθεια από τον Χουρσίτ Πασά της Λάρισας, τον Γιουσούφ Πασά της Πάτρας ή από τον στόλο.
Η κυρίως μάχη
Το σχέδιο υποχώρησης του Δράμαλη έγινε αντιληπτό από τον Κολοκοτρώνη και παρά τις διαφωνίες των προκρίτων, έσπευσε να καταλάβει τις στενές διαβάσεις που οδηγούσαν από το Άργος στην Κόρινθο, με 2.500 άνδρες. Δεν θα άφηνε για δεύτερη φορά τις στενωπούς αφύλακτες, όπως είχε γίνει κατά την προέλαση του Δράμαλη. Στις 26 Ιουλίου 1822 στα στενά των Δερβενακίων, κοντά στη Νεμέα, οι Τούρκοι υπέστησαν δεινή ήττα, χάνοντας πάνω από 3.000 άνδρες. Στη μάχη εκτός του Κολοκοτρώνη διακρίθηκαν ο Δημήτριος Υψηλάντης, ο Παπαφλέσσας και ιδιαιτέρως ο Νικήτας Σταματελόπουλος, γνωστότερος ως Νικηταράς, που έλαβε το προσωνύμιο Τουρκοφάγος Ο Δράμαλης και οι εναπομείναντες άνδρες του προσπάθησαν να διαφύγουν την επομένη από την κλεισούρα του Αγιονορίου. Όμως, ο Νικηταράς, ο Υψηλάντης και ο Παπαφλέσσας ήταν κι εκεί για να προκαλέσουν νέες βαριές απώλειες στον Δράμαλη στις 28 Ιουλίου.
Επίλογος
Η Επανάσταση του ’21, όχι μόνο είχε διασωθεί, αλλά είχε αποκτήσει ισχυρά θεμέλια, χάρη στο σχέδιο και την τακτική του Γέρου του Μοριά. Μια ένδοξη σελίδα στην Ελληνική Επανάσταση γράφει ο Κολοκοτρώνης και όλοι οι Έλληνες πολεμιστές. Αυτή η μάχη πρέπει να αποτελεί μια διδαχή σε κάθε άνθρωπο που δεν πιστεύει στις ικανότητες του. Δεν αρκούν οι χιλιάδες πολεμιστές, η ποσότητα ή η πλειοψηφία του οθωμανικού στρατού. Απεναντίας, αρκεί ο τρόπος ή η ευστροφία για τη διαχείριση της κρίσης, ώστε να επιτύχει κανείς τον στόχο του.
Πηγές
http://army.gr/el/i-mahi-dervenakion
https://www.sansimera.gr/articles/299
https://www.youtube.com/watch?v=gCCANM7nGvY&t=4s
Πηγή εικόνας
https://www.sansimera.gr/articles/299
Μπορείτε να δείτε σχετικά άρθρα εδώ
https://greekhumans.com/category/history-analysis/military-history/
*Βιογραφικό συντάκτη
https://greekhumans.com/general/