Αρχική » Βουλγαρία – Οι ιδιαιτερότητες των γειτόνων

Βουλγαρία – Οι ιδιαιτερότητες των γειτόνων

Οι ιδιαιτερότητες των γειτόνων: Οι βουλγαρικές ιδιοτροπίες τις οποίες οι ξένοι δεν μπορούν να κατανοήσουν

0 comment 715 views

Ομαδική εργασία*

Η Βουλγαρία μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα περίεργο υβρίδιο: ανήκει στην Ευρώπη και είναι επίσημα μέλος της Ευρωπαϊκής ένωσης (από το 2007), ενώ είναι αισθητή και η έντονη έλξη της χώρας προς την Ανατολή. Η χώρα είναι και μέλος του ΝΑΤΟ (από το 2004), αλλά συχνά στέκεται και στο πλευρό της Ρωσίας. Συχνό φαινόμενο είναι όλοι οι Βούλγαροι να δηλώνουν πόσο μεγάλοι πατριώτες είναι, αλλά ακόμη πιο συχνά μπορείς να ακούσεις και Βουλγάρους να γκρινιάζουν και να «απειλούν» πως θα φύγουν από τη χώρα, ενώ αρκετοί ήδη έχουν μεταναστεύσει (σύμφωνα με στατιστικά προξενικών αρχών πάνω από 2 εκατομμύρια παγκοσμίως). Εκτός από αυτές τις θεμελιώδεις ιδιαιτερότητες, η καθημερινότητά των Βούλγαρων είναι γεμάτη με «πράγματα», για τα οποία οι ξένοι δεν μπορούν εύκολα να βρουν μια λογική εξήγηση. Με άλλα λόγια, όπως γράφει ο Αλέκο Κονσταντίνοβ στο βιβλίο του «Μπάρμπα Γκάνιος. Απίστευτες αφηγήσεις για έναν σύγχρονο Βούλγαρο»: «Ευρωπαίοι είμαστε, αλλά όλο και κάτι δεν μας αρκεί να είμαστε». Ας δούμε μερικές  από αυτές τις «παραξενιές» των γειτόνων, όπως τα περιγράφει ο σεναριογράφος και συγγραφέας Τέο Τσεπίλοβ σε άρθρο του για τις σύγχρονες βουλγαρικές ιδιοτροπίες που δεν έχουν αλλάξει κατά πολύ τα τελευταία 150 χρόνια. Φαίνεται πως οι ιδιοτροπίες αυτές ισχύουν ακόμη για μεγάλο κομμάτι του βουλγαρικού πληθυσμού αν τα συγκρίνουμε με τις περιγραφές από βιβλίο του Κονσταντίνοβ, το οποίο επίσης υπάρχει μεταφρασμένο στην ελληνική γλώσσα.

  1. ΤΟ ΝΕΥΜΑ ΑΝΑΠΟΔΑ

Αν Ιταλοί φημίζονται με τις έντονές χειρονομίες τους, οι Έλληνες έχουν τη μούντζα, τότε και οι Βούλγαροι έχουν το εξής χαρακτηριστικό όσο αφορά τις χειρονομίες τους: να είναι ανάποδοι. Ένα από τα πρώτα πράγματα με τα οποία αμέσως έρχονται αντιμέτωποι οι ξένοι στην Βουλγαρία είναι, ότι το νεύμα για το ‘όχι’ σημαίνει ναι. Όταν διαφωνούν οι Βουλγάροι κουνάνε το κεφάλι τους πάνω κάτω ενώ όταν συμφωνούν – γνέφουν δεξιά και αριστερά. Αυτό και το γεγονός, ότι οι πολλοί άνθρωποι στη Βουλγαρία μιλούν αγγλικά με την προφορά και την γραμματική σαν κάποιον από τους «κακούς» στις παλιές σειρές του Τζέιμς Μποντ, δημιουργεί μια περίεργη ατμόσφαιρα στην επικοινωνία. Αν υπάρχει όμως θέληση για επικοινωνία, οι άνθρωποι μπορούν να βρουν πολλούς τρόπους, προκειμένου να συνεννοηθούν μεταξύ τους ή ακόμα και να συνηθίσουν οι ξένοι τις ιδιαιτερότητες των Βουλγάρων, για όσο θα βρίσκονται εκεί, γιατί όχι ή να προσπαθούν να μάθουν πως προέκυψαν αυτές οι διαφορές. Ίσως να μην είναι τόσο ιδιότροπο για τους Έλληνες επειδή και στην Ελλάδα παρατηρείται πως  όταν κάποιος θέλει να πει όχι χωρίς να μιλήσει κουνάει το κεφάλι προς τα πάνω, το οποίο θυμίζει το βουλγαρικό νεύμα πάνω-κάτω. Μπορεί μήπως να οφείλεται στο ίδιο ιστορικό λόγο από την κοινή ιστορική πορεία των δύο λαών;

Το πιο διασκεδαστικό είναι, ότι όταν κάποιος ρωτάει τους  Βούλγαρους γιατί είναι «ανάποδοι», δεν ξέρουν τι να του απαντήσουν, επειδή δεν υπάρχει επίσημη έκδοση. Υπάρχει όμως ο θρύλος που εξηγεί το αντίθετο νεύμα για το «ναι» και το «όχι» με τον Οθωμανικό ζυγό. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον θρύλο το αντίθετο βουλγαρικό νεύμα προέκυψε από τις προσπάθειες των Οθωμανικών αρχών για Εξισλαμισμό μεγάλών εθνικών ομάδων με την απειλή ενός μαχαιριού κάτω από το λαιμό και ερωτώμενοι έτσι αν δέχονταν τη νέα θρησκεία, οι Βούλγαροι, κουνώντας  το κεφάλι τους, λέγανε το «ναι», ενώ από κοινή σιωπηλοί  συμφωνία μεταξύ τους, αποφάσισαν ότι αυτό το νεύμα θα σημαίνει «όχι», καθώς δέχονταν τη νέα θρησκεία μόνο επιφανειακά. Ο θρύλος λέει επίσης ότι οι Βούλγαροι ήρθαν με την ιδέα με ανεστραμμένες εντολές, έτσι ώστε, έχοντας συμφωνήσει να αλλάξουν την πίστη τους, θα μπορούσαν να κουνήσουν το κεφάλι τους σε συμφωνία με τους Οθωμανούς, ενώ στις καρδιές τους και ενώπιον του Θεού να εκφράσουν διαφωνία. Πιθανότατα η εξήγηση αυτή να ακούγεται για κάποιον σαν “ραμμένη με λευκό νήμα”. Στην πραγματικότητα δεν ξέρουμε ειλικρινά κατά πόσο αυτή η εξήγηση ισχύει και δεν είναι προϊόν της εθνικής μυθοπλασίας. Παρόλου που είναι αντίθετό με τις άλλες χώρες το αστείο είναι πως κανείς δεν έχει νιώσει την ανάγκη ή δεν μπορεί να το διορθώσει – απλά η κοινή λογική είναι «Άσε, ας μας καταλάβουν αν θέλουν».

Ίδια είναι και η λογική, με την οποία τοποθετήθηκε μια ταμπέλα εξόδου σε αυτοκινητόδρομο, όπου η λέξη «έξοδος» είναι γραμμένη στη βουλγαρική γλώσσα, απλά και με λατινικούς χαρακτήρες, χωρίς να είναι μεταφρασμένη στα αγγλικά ή σε κάποια άλλη παγκόσμια γλώσσα, όπως υποτίθεται θα έπρεπε να είναι (δες την εικόνα – «Αλλιώς είναι όταν ξέρεις και αγγλικά ..»). Κοινό βαλκανικό χαρακτηριστικό πολλές φορές αποτελεί η άρνηση της αλλαγής όχι μόνο της γλώσσας, αλλά και της συμπεριφοράς προς την επικοινωνία με άλλους. Είναι σαν κάτι να μας ωθεί να το παραβλέψουμε! Αλλά αυτό όμως μπορεί να αποτελέσει ένας λόγος για τον επισκέπτη να μάθει κάποια βαλκανική γλώσσα ή συγκεκριμένα βασικά πράγματα στα βουλγαρικά ή για τις ιδιαιτερότητες της χώρας; Είναι λογικό επίσης ο κάθε λαός να έχει και τις δικές του ιδιαιτερότητες, αυτές είναι που τους κάνουν και να ξεχωρίζουν άλλωστε, γατί αν όλοι είμασταν ίδιοι σε όλα, δεν θα υπήρχε κανένα ενδιαφέρον.

  1. ΟΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΚΟΥΖΙΝΑΣ

Συνήθως οι Βούλγαροι αγαπάνε την παραδοσιακή βουλγαρική κουζίνα, αλλά οι ξένοι πολλές φορές  βλέπουν στο παραδοσιακό βουλγαρικό τραπέζι σαν κάτι παρόμοιο με την σκηνή από το επεισόδιο «Indiana Jones and the Temple of Doom» με τη σούπα από κεφάλι μαϊμούς. Πιθανότατα μέσα από τα μάτια των ξένων το παραδοσιακό κύριο σιταρένιο γλυκό ρόφημα «μποζά» να είναι κάτι περίεργα πηχτό, που μυρίζει ιδιαίτερα και με χρώμα, το οποίο δεν σου ανοίγει την όρεξη. Οι Βούλγαροι συνήθως πίνουν μποζά για πρωινό τους με μπάνιτσα – η βουλγαρική τυρόπιτα, η οποία είναι ξακουστή για τη νοστιμιά της, ιδικά όταν είναι ακόμη ζεστή. Ο αστικός θρύλος και οι γιαγιάδες λένε πως η κατανάλωση της μποζά κάνει τα στήθη των κοριτσιών να μεγαλώνουν περισσότερο και πιο γρήγορα. Η κρύα βουλγαρική σούπα ταρατόρ δεν πάει πίσω από τη μποζά με την περιέργεια που προκαλεί. Μπορεί και οι ξένοι όμως να το παρακάνουν με τις αντιδράσεις τους. Οι προτιμήσεις στην κουζίνα σίγουρα διαφέρουν σε κάθε χώρα και όταν κάποιος τουρίστας επισκέπτεται την Βουλγαρία, μπορεί να συναντήσει κάποια φαγητά ή ποτά που δεν θα τον ενθουσιάσουν. Διότι, αλλιώς είναι να μεγαλώνει κανείς με αυτά τα πιάτα και αλλιώς να τα δοκιμάζει για πρώτη φορά στην ζωή του. Γιατί για παράδειγμα  η ισπανική κρύα σούπα γκασπάτσο να μην είναι τόσο παράξενη όσο η βουλγαρική ταρατόρ; Αν το γκασπάτσο στην ουσία μοιάζει σαν θρυμματισμένη χωριάτικη σαλάτα, το βουλγάρικο ταρατόρ είναι σαν τζατζίκι με περισσότερο νερό – μέσα έχει γιαούρτι, σκόρδο, λεπτοκομμένο αγγούρι, άνηθο και τριμμένα καρύδια. Ίσως  για αυτό οι περισσότεροι ξένοι ανακατεύουν το ταρατόρ με επιστημονικό ενδιαφέρον και σπρώχνουν μακριά τον πατσά. Για τους άλλους βαλκάνιους ίσως τα 2 τελευταία πιάτα  να μην είναι κάτι τόσο παράξενο. Η Ελληνική με την Βουλγαρική κουζίνα πάντως έχουν περισσότερα κοινά, σχετικά με τα φαγητά και τις συνταγές από άλλες πιο μακρινές χώρες και υπάρχει ποικιλία φαγητών και στις δύο χώρες, που καλύπτει σχεδόν όλα τα γευστικά γούστα της σύγχρονης ευρωπαϊκής κουζίνας.

Συνήθως όμως είναι απαραίτητο ο φιλοξενούμενος  στη Βουλγαρία επισκέπτης να περάσει πρώτα  από όλα τα παραδοσιακά πιάτα και ποτά – ρακί, σόπσκα σαλάτα (σαλάτα σαν την ελληνική χωριάτικη), ακόμα και να δοκιμάσει σκεμπέ τσορμπά ή πατσά. Αναμφίβολα, εξαρτάται και από το προσωπικό γούστο του καθενός στο φαγητό, το πόσο συνηθισμένος και ανοιχτός είναι κάποιος στο να δοκιμάζει νέα πράγματα και από πολλά άλλα. Επίσης συχνό φαινόμενο είναι και οι Βούλγαροι όταν πηγαίνουν να ζήσουν στο εξωτερικό, να δυσκολεύονται να δεχτούν την ξένη τοπική κουζίνα και αντιθέτως να την αποφεύγουν, παραγγέλνοντας από το ίντερνετ βαζάκια με  λιούτενιτσα (βουλγαρική παραδοσιακή κόκκινη σάλτσα) για 5 δολάρια το ένα. Παρόμοια τάση παρατηρείται και στους Έλληνες αντίστοιχα όταν καλούνται να ζήσουν στο εξωτερικό πολλές φορές δύσκολα αποδέχονται την τοπική κουζίνα των ξένων και προτιμούν να καταφεύγουν σε λύσεις κοντά στην παραδοσιακή ελληνική κουζίνα. Η τοπική κουζίνα και στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία είναι απαραίτητη για τις γιορτές – σχεδόν δεν υπάρχει ελληνική οικογένεια που το Πάσχα και γενικά χαρούμενες μαζώξεις, να μην ψήνει ένα αρνί στη σούβλα, όπως και τη μαγειρίτσα υπάρχει στο πασχαλινό τραπέζι των 2 βαλκανικών ορθοδόξων λαών. Σε πολλούς Έλληνες και Βουλγάρους  όμως αρέσει η δοκιμή νόστιμων φαγητών από άλλες κουλτούρες. Η παραδεισιακή κουζίνα είναι ένας τρόπος  μάθει κανείς καλύτερα έναν νέο πολιτισμό!

  1. ΤΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΑ ΣΚΥΛΑΔΙΚΑ: POP-FOLK

Σχετικά με τη μουσική στην Βουλγαρία, η ποπ – φολκ είναι ένα ιδιαίτερο είδος και όχι τόσο διαδεδομένο όπως η κλασσική μουσική ή η ποπ μουσική. Πολύ πιθανών να είναι κάτι καινούργιο για έναν μακρινό τουρίστα που θα επισκεφτεί τη Βουλγαρία. Στην παγκόσμια μουσική σκηνή, η Βουλγαρία επίσημα φημίζεται με τη γυναικεία χορωδία «Το μυστήριο των βουλγαρικών φωνών». Παράλληλα και πλέον όλο και περισσότερο φημίζεται και με τα βουλγαρικά σκυλάδικα ή αλλιώς ποπ φόλκ. Δεν είναι και παράλογο και μάλλον δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά – τη ροκ μουσική αγγλόφωνοι την έχουν σε αφθονία, το ραπ είναι στα βουλγαρικά και δεν καταλαβαίνουν τα κοινωνικά μηνύματα του, όσο υπάρχουν, και για ποιοτική βουλγαρική ποπ μουσική χρειάζονται επενδύσεις και άλλη αντίληψη. Το ποπ – φολκ αποτελεί μεγάλο πόλο έλξης, μια  μεγάλη ατραξιόν για τους ξένους – αυτοί βλέπουν ολόκληρη την σκηνή με το δικό τους μπουκέτο συναισθημάτων, με το οποίο κάποτε οι πρώτοι ευρωπαίοι είχαν φτάσει μέχρι την Αυστραλία, είχαν δει για πρώτη φορά τον πλατύποδα –περίεργο και εκπληκτικό για τόσους πολλούς λόγους, κ’ όμως να υπάρχει. Μία από τις πρώτες συγκρούσεις με την ποπ – φολκ σκηνή για τους επισκέπτες της χώρας συνήθως είναι στο ξενοδοχείο όταν ανοίγουν την τηλεόραση ή στο Lobby του ξενοδοχείου και πέφτουν στο κανάλι ‘Πλανέτα’. Αρχικά πολλοί από τους φιλοξενούμενος στη Βουλγαρία πιστεύουν ότι πρόκειται για ερωτικό κανάλι. Όταν μετά έρθει η στιγμή και ξεθαρρεύουν να  πάνε σε μαγαζί με ποπ-φολκ πάρτι, ξαφνικά καταλαβαίνουν πόσο σωστή ήταν αυτή η πρώτη τους εντύπωση για τα βουλγαρικά σκυλάδικα. Οι άνθρωποι οι οποίοι δεν ακούν τσάλγκα (έτσι ονομάζονται τα βουλγάρικα τα σκυλάδικα στα βουλγάρικα) στη Βουλγαρία είναι όπως όσοι ακούνε μόνο μέταλ στην Τζαμάικα – μπορούν μόνο να γκρινιάζουν, ότι όλοι συνδέουν τη χώρα τους με τη ρέγκε και κανείς δεν θέλει να ακούσει για την τζαμαϊκανή black metal, αλλά δεν υπάρχει λόγος να προνοούμαστε – αυτή είναι η κατάσταση. Σε κάποιους Βούλγαρους το ποπ φολκ αρέσει περισσότερο, ενδεχομένως και σε κάποιους τουρίστες, αλλά πλέον υπάρχουν τόσα πολλά είδη μουσικής που μπορούμε να ακούσαμε απλά με ένα κλικ. Οπότε όλα είναι πιο εύκολα και οι νεότεροι άνθρωποι έχουν πιο συγκεκριμένο γούστο στην μουσική, ακούνε την μουσική που διαδίδεται πολύ γρήγορα, που είναι τρεντ σε μια συγκεκριμένη περίοδο ή που ακούγεται περισσότερο παγκοσμίως. Η ποπ-φολκ μουσική εντοπίζεται κυρίως στα Βαλκάνια και έχει μεγάλη απήχηση στο κόσμο.

  1. ΟΙ ΠΕΡΙΕΡΓΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΡΙΕΡΓΟΙ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

Για παράδειγμα η Παραμονή Χριστουγέννων– 24 Δεκεμβρίου (δηλαδή μία μέρα πριν την ημέρα των Χριστουγέννων) έχει πολλές ονομασίες, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν πολλά στοιχεία – μυθολογία, λαϊκές πεποιθήσεις, παράδοση και τελετουργίες. Σε ορισμένες περιοχές η Παραμονή Χριστουγέννων – «Μπάδνι βέτσερ» ονομάζεται ξερά Χριστούγεννα, Κρατσούν (όπως στα ρουμάνικα), μικρά Χριστούγεννα, παιδικά Χριστούγεννα, Μλάλι Μποζίτς (όπως στα σέρβικα), Ναγίαδκα κτλ.). Στις Βαλκανικές γλώσσες γενικότερα υπάρχουν πολλές λέξεις για να περιγράψεις τις γιορτές και τα έθιμα, καθώς ανά περιοχή, πολλές φορές ακόμη και ανά χωριό τα ονομάζανε διαφορετικά. Στην Βουλγαρία επίσης μετά το μπάνιο οι άνθρωποι λένε ένας στον άλλον επίσης ‘καλό μπάνιο’. Ακούγεται λίγο περίεργο, κατάλοιπο μάλλον από τις εποχές όταν το μπάνιο συνέβαινε σε κάποιον τόσο σπάνια, όταν υπήρχαν μόνο δημόσια λουτρά και όχι ιδιωτικά μπάνια στα σπίτια και το γεγονός ήταν τόσο σημαντικό που θα έπρεπε να σημειωθεί. Πλέον υπάρχουν ιδιωτικά και μπάνια στα βουλγάρικα σπίτια, αλλά ακόμη ο χαιρετισμός διατηρείται στη γλώσσα. Όχι ότι στον Μεσαίωνα οι άνθρωποι στην Δυτική Ευρώπη δεν έκαναν μπάνιο μία φορά τον χρόνο κατά την διάρκεια του Μαΐου και γι’ αυτό οι γάμοι πραγματοποιούνταν πιο συχνά κατά την διάρκεια του Ιουνίου, για να είναι η νύφη σχετικά φρέσκια. Αλλά είναι γεγονός ότι αυτοί οι «άλλοι ευρωπαίοι» εδώ και καιρό έχουν γυρίσει νέα σελίδα, ενώ οι Βούλγαροι ακόμα συγχαίρουνε το ντους, αν και πλέον για πλάκα. Στην ίδια κατηγορία συναντιούνται και το ‘με γεία το κούρεμα’ και όλα από την σειρά «τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια». Οι φράσεις που λέμε ως συγχαρητήριες σε κάθε γλώσσα είναι πολλές και έχουμε κάποιες κοινές στην Ελληνική και στην Βουλγαρική γλώσσα αντίστοιχα, όπως το ‘με γειά το κούρεμα’. Επίσης υπάρχουν πολλές κοινές μεταξύ της Βουλγαρικής γλώσσας και άλλων σλαβικών γλωσσών. Ενδιαφέρον είναι, το από που προκύπτει ή κάθε μία από αυτές, η ιστορία της, πως ξεκίνησε και αν άλλαξε αργότερα το νόημα, αν καταφέρουμε και μάθουμε αυτά, θα μπορούμε να τις χρησιμοποιούμε με περισσότερο νόημα και ορθότερα. Όπως και να ‘χει, τα συγχαρητήρια είναι καλό να λέγονται , ακόμη και για τους πιο χαζούς λόγους.

  1. ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΟΡΤΕΣ

Οι ονομαστικές γιορτές είναι μέρες που μας κάνουν να νιώθουμε όμορφα και είναι μία όμορφη αφορμή εορτασμού για κάθε άνθρωπο. Οι ονομαστικές εορτές γιορτάζονται σε πολλές χώρες του κόσμου, αλλά όχι παντού με τον ζήλο, με τον οποίο αυτό συμβαίνει στη Βουλγαρία . Εδώ αυτή η γιορτή, η ονομαστική, έχει αναδειχθεί σε λατρεία και έχει μέχρι και τουλάχιστον ολόκληρες 128 αφορμές να γιορτάσεις (δηλαδή τουλάχιστον 128 ονομαστικές εορτές) κάθε χρόνο και οι γιορτές για μερικά από τα πιο δημοφιλή ονόματα έχουν το καθεστώς της εθνικής γιορτής. Κάθε όνομα έχει την δική του σημασία και πολλές φορές αυτή διαφέρει από χώρα σε χώρα, είναι ενδιαφέρον να μαθαίνει κανείς το όνομά του και την σημασία του σε διαφορετικές γλώσσες. Σχετικά με το αν τίθεται ερώτημα για τις γιορτές, δύο είναι τα πράγματα, τα οποία ξαφνιάζουν τους ξένους – πρώτον, ότι υπάρχουν πάρα πολλές εορτές, ειδικά κατά την διάρκεια του Απριλίου και του Μαΐου, όπου στις αρχές και στις υπηρεσίες, ουσιαστικά κανείς δεν τελειώνει τίποτα λόγω εορτών και δεύτερον ότι οι εργαζόμενοι  αναπληρώνουν τις αργίες δήθεν και προσποιώντας ότι κάνουν κάποια  δραστηριότητα γραφείου. Ίσως κάτι περίεργο που μπορεί να συμβεί μερικές φόρες όταν δοκιμάσεις να αντιστρέψεις την προσοχή κάποιου πάνω σε στην ιστορία των εορτών και πολλές φορές η συνηθισμένη βουλγαρική απάντηση μπορεί να είναι «Τι σε νοιάζει μωρέ, διακοπές έχουμε!». Κάθε χώρα έχει μία μέρα για την ανεξαρτησία της, ενώ στη Βουλγαρία γιορτάζουν 3 τέτοιες γιορτές με διαφορετικά ονόματα – η Απελευθέρωση από την Οθωμανική αυτοκρατορία στις 3 Μάρτιου (1878), η Ένωση με την Ανατολική Ρωμυλία (1885) στις 6 Σεπτεμβρίου και η Προκήρυξη της Ανεξαρτησίας στις 22 Σεπτεμβρίου (1908). Στην Ελλάδα αντίστοιχα γιορτάζονται με λατρεία οι ονομαστικές εορτές καθώς γιορτάζονται και οι επέτειοι εθνικής ανεξαρτησίας. Η Ελλάδα επίσης δεν έχει λιγότερες εθνικές γιορτές – για παράδειγμα οι γιορτές ανεξαρτησίας υπάρχουν και με τοπικές αργίες για την ανεξαρτησία και ενσωμάτωση της κάθε πόλης στον κορμό της Ελλάδας ξεχωριστά. Και στις δύο χώρες δημιουργούν λόγους για να γιορτάσουν και καλά κάνουν.

  1. ΤΑ ΠΑΓΑΝΙΣΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ

Τα έθιμα είναι σημαντικό να μην τα ξεχνάμε, γιατί δείχνουν κατά κάποιο τρόπο ποιοι είμαστε σαν λαός. Φαίνεται πως Οι Βούλγαροι έχουν επιλεκτική μνήμη όσο αφορά αυτό το κομμάτι. Πολλές φορές οι παγανιστικές εορτές έρχονται σε σύγκρουση με την εκκλησία, στην Ελλάδα και στην Βουλγαρία, καθώς επί το πλείστον είναι ορθόδοξες χριστιανικές χώρες. Γενικότερα σαν λαός αγαπούν πολύ τις παραδόσεις, αλλά πολλές φορές δεν τηρούν «βαρετά» πράγματα όπως η νηστεία, ενώ τηρούν πιο ακραία και περίεργα έθιμα – όπως για παράδειγμα το «τρίτσανε» – στριφογύρισμα και πέταγμα σκύλων στο ποτάμι. Είναι τόσο περίεργο που κάποιος αναρωτήθηκε αν μεταφράσαμε σωστά την πηγή κ ’όμως είναι σωστή η μετάφραση! Μόνο το γεγονός ότι υπάρχει κάτι σαν αυτό στον 21το αιώνα, είναι αρκετά συγκλονιστικό. Μπορούμε να προσθέσουμε σε αυτό, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της τηλεόρασης για το έθιμο αυτό, ότι ολόκληρο το χωριό, με επικεφαλής τον δήμαρχο είναι έτοιμο να τα βάλει με την αστυνομία, για να υπερασπιστεί το δικαίωμα τους να πετάνε τα σκυλιά στο ποτάμι – κάτι αδιανόητο και για τους ξένους, ίσως και για τους ίδιους τους Βούλγαρους. Όχι ότι άλλες χώρες δεν έχουν το δικό τους σκοτεινό παγανιστικό παρελθόν, ανθρωποθυσίες όπως το πέταμα των παρθένων (κοριτσιών) στο ηφαίστειο κτλ, αλλά θα ήταν δύσκολο για παράδειγμα, στις σκανδιναβικές χώρες κάποιος άλλος, εκτός από τον καθηγητή της ιστορίας να θυμάται (και θα εφαρμόζει) τα έθιμα των Βίκινγκς. Η πίστη και ενδεχομένως πολλές άλλες ανθρώπινες ανάγκες, οδηγούσαν τους ανθρώπους στο να δημιουργήσουν αυτά τα πολύτιμα έθιμα.  Κάποιες παγανιστικές παραδόσεις είναι συμπαθητικές – για παράδειγμα τα μαρτάκια, το λυπηρό είναι ότι τελευταία σχεδόν όλα πλέον κατασκευάζονται στην Κίνα. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τα έθιμα της χώρας μας και των προγόνων μας και από εκεί και πέρα είναι στο χέρι του καθενός αν θα τα τηρεί ή όχι. Ενδιαφέρον είναι να μαθαίνουμε και για έθιμα άλλων χωρών, γιατί ακόμα και μέσα από τα έθιμα βγάζουμε πολλά συμπεράσματα για μία χώρα. Επιπλέον, ο Μάρτης που φοράμε τον Μάρτιο και λέμε πως φοριέται για να μην μας ‘κάψει ο ήλιος’ (κάτι που δεν λένε οι Βούλγαροι) και για άλλους λόγους, είναι ένα παραδοσιακό έθιμο που τηρείται και στην Ελλάδα και στην Βουλγαρία μέχρι και σήμερα από μικρούς και μεγάλους.

  1. Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΣΕ ΧΑΜΗΛΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Στις εξελιγμένες χώρες οι αστυνομικοί στους δρόμους έχουν μάλλον καλύτερο αντιπροσωπευτικό ρόλο σε σχέση με τη Βουλγαρία. Στις «πιο ευρωπαϊκές χώρες» μπορείς πιο άνετα να τους ρωτήσεις για διεύθυνση ή να τους ζητήσεις φωτιά, για να ανάψεις όταν έχεις ανάγκη (εδώ ο συντάκτης του άρθρου – πηγή Τέο Τσεπίλοβ μπορεί να εννοεί το χασίς – λόγω αποποινικοποίησης σε κάποιες χώρες στο εξωτερικό). Συνήθως «στις πιο ευρωπαϊκές χώρες» οι αστυνομικοί περιπολούν στους δρόμους, για να εμπνεύσουν σεβασμό και ασφάλεια με την παρουσία τους, όχι για να επιβάλλουν αστυνόμευση. Στη Βουλγαρία συνήθως οι αστυνομικές δυνάμεις φαίνεται ότι  περιφέρονται λιγότερο, ενώ περισσότερο κάθονται κρυμμένοι σε ενέδρες, και σύμφωνα με το άρθρο-πηγή για τις βουλγάρικες ιδιαιτερότητες  φημίζονται με το γεγονός ότι χωρίς να γνωρίζουμε αν είναι από την Τροχαία ή από άλλο Τμήμα της αστυνομίας, σταματούν αυτοκίνητα και ελέγχουν τα έγγραφα των πολιτών. Όπως επίσης  μας προειδοποίει το άρθρο για τις βουλγαρικές ιδιαιτερότητες, ο στόχος τους φυσικά μπορεί να είναι να βγάλουν μερικά έξτρα λέβα (δηλαδή χρήματα – «λέβ» είναι το βουλγαρικό νόμισμα), όχι να κάνουν κάτι χρήσιμο για την κοινωνία. Παντού υπάρχει διαφθορά, άλλα πουθενά τόσο απροκάλυπτα, ιδιαιτέρως στα χαμηλά κοινωνικά στρώματα, γι’ αυτό και οι ξένοι επισκέπτες της Βουλγαρίας πολλές φορές είναι λίγο μπερδεμένοι, όταν ευθέως και χωρίς ντροπή τους ζητάνε λεφτά διάφοροι εκπρόσωποι των αρχών – μας προειδοποίει επίσης το συγκεκριμένο άρθρο. Υπάρχει επίσης και το φαινόμενο των πλαστών έγγραφων και των αγορασμένων πτυχίων, για τα οποία μαρτυρούν και αρκετά άλλα άρθρα και έρευνες. Δυστυχώς η διαφθορά υπάρχει παντού στον κόσμο. Και δεν θα αλλάξει αυτό όσο κάποιοι επωφελούνται μέσα από αυτές τις συνθήκες που δημιουργούν. Κι ας ενοχλούν άλλους ανθρώπους, όσοι έχουν την εξουσία στα χέρια τους, μπορούν πολύ πιο εύκολα να επιβάλλουν όσα θέλουν, πολλές φορές χωρίς να σκεφτούν καθόλου τον συνάνθρωπό τους ή αν αυτό που κάνουν είναι παράνομο ή λάθος.

  1. ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ ΜΕ ΑΕΡΙΟ

Υπάρχει μια παροιμία, ότι δεν αγοράζεις ρολς-ρόις, εάν δεν έχεις την οικονομική δυνατότητα για τρία ρολς-ρόις αυτοκίνητα, γιατί άλλα τόσα χρήματα θα σου χρειαστούν για την συντήρησή του. Όπως εκείνη η Λαμποργκίνι στο Λονδίνο με βουλγαρικές πινακίδες κυκλοφοράς και με κολλημένο ερασιτεχνικά με ταινία προφυλακτήρα μας δείχνει, αυτή η παροιμία δεν είναι βουλγάρικη. Εκτός το ότι είναι έκπληκτοι από τον αριθμό των πολυτελή οχημάτων στους δρόμους, οι ξένοι ξαφνιάζονται, όταν τα περισσότερα από αυτά τα γυαλιστερά αυτοκίνητα μπαίνουν στις ουρές στα βενζινάδικα για αέριο. Παρόλα αυτά, ποια είναι η λογική να αγοράσεις Μπέντλεϊ και μετά να καταστρέφεις τον κινητήρα με μάπα καύσιμο – όλα αυτά είναι σαν να ταΐζεις κυνηγόσκυλο με τροφή για γουρούνια. Παρεμπιπτόντως, όσο κουλ και να φαίνεται ολόκληρη η άσκηση –  το μήνυμα σου στον κόσμο είναι απλό, ‘μπορώ να έχω λεφτά για ρόλεξ, αλλά δεν μου φτάνουν για την μπαταρία’. Μια βόλτα στις διάφορες  περιοχές της Σόφιας (π.χ. Φίλιποβτσι και Λόζεντες) δείχνει πως, υπάρχει πολύ χλιδή μέσα στη φτώχια και πως δεν υπάρχει ισοδυναμία. Στην Ελλάδα τα τελευταία κυρίως χρόνια από την οικονομική κρίση κι έπειτα επιβλήθηκαν φόροι πολυτελείας στα ακριβά οχήματα οπότε το φαινόμενο αυτό δεν παρατηρείτε τόσο έντονα όσο στη Βουλγαρία. Ζούμε σε έναν υλικό κόσμο και πολλοί άνθρωποι ενδιαφέρονται για το πως θα δείχνουν εξωτερικά παρά εσωτερικά. Πολλοί άνθρωποι χρειάζονται να δείχνουν ότι έχουν χρήματα, περισσότερο από το να έχουν χρήματα. Τους ενδιαφέρει να φοράνε καλά ρούχα, να έχουν ακριβά αυτοκίνητα και μεγάλα σπίτια, αλλά δεν τους ενδιαφέρει τόσο να καλλιεργηθούν πνευματικά, να εξελιχθούν σαν άνθρωποι, να μάθουν καλύτερα τον εαυτό τους και να προσφέρουν με έναν ωραίο τρόπο στην κοινωνία. Τους ενδιαφέρει περισσότερο πως θα φαίνονται και όχι το πως είναι πραγματικά. Αν εστιάζαμε περισσότερο εσωτερικά και λιγότερο εξωτερικά και σε υλικά αγαθά, θα μπορούσαμε να κάνουμε καλύτερο και τον κόσμο στον οποίο ζούμε.

  1. Η ΦΟΙΤΗΤΟΥΠΟΛΗ – Η ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗ ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ – ΣΤΟΥΝΤΕΝΤΣΚΙ ΓΚΡΑΝΤ

Σε όλο τον κόσμο οι πανεπιστημιουπόλεις φαίνεται είναι βαρετοί αστικοί χώροι, που αποτελούνται από εκπαιδευτικά συγκροτήματα και εστίες, αλλά στη Σόφια η φοιτητούπολη είναι μια περιοχή με μπαρ, νυχτερινά μαγαζιά και καζίνο, η οποία, δεν διαθέτει μάλλον ούτε ένα βιβλιοπωλείο. Οι ξένοι δεν καταλαβαίνουν πώς μπορεί να υπάρχει ένα τέτοιο μέρος, αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει να πηγαίνουν τακτικά εκεί και να παραγγέλνουν σφηνάκια, καθώς φλερτάρουν με γκόμενους/γκόμενες – φοιτητές/φοιτήτριες. Φυσικά, παντού στον κόσμο οι φοιτητές  βγαίνουν για να πιουν, απλά όχι σε μέρη που βρίσκονται στην είσοδο του κοιτώνα που υπάρχει με την υποστήριξη του κράτους. Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι, είναι ότι δεν υπάρχουν κενές θέσεις στους χώρους στάθμευσης μπροστά από κάθε φοιτητική εστία, καθώς εκεί είναι σταθμευμένα αμάξια πολυτελείας, τα νυχτερινά μαγαζιά είναι πάντα γεμάτα, όλο το πνεύμα της γειτονιάς μοιάζει με θέρετρο, αλλά όταν το μηνιαίο ενοίκιο αυξάνεται κατά 5 λέβα, όλοι οι φοιτητές πετάγονται, ότι δεν έχουν χρήματα. Στην Ελλάδα οι φοιτητικές πόλεις αποτελούν άβατο για την επιβολή τάξης από την αστυνομία (κάτι που δεν υπάρχει στη Βουλγαρία) οπότε παρατηρούνται φαινόμενα διοργάνωσης πάρτι σε τέτοιες περιοχές με φαινόμενα ανομίας, άλλα όχι σε τέτοιο βαθμό από άποψη οργάνωσης καζίνο και κλαμπ σε τέτοιους χώρους, όπως αυτό παρατηρείται στη Βουλγαρία. Η ιδέα της πανεπιστημιούπολης στην Βουλγαρία έχει μετατραπεί σε μια επένδυση για κέρδος. Οι φοιτητικές περιοχές φαίνεται πως είναι διασκεδαστικές για πολλούς Βούλγαρους αλλά και ξένους διάφορων ηλικιών αν και είναι και ένας τρόπος εξέλιξης της τοπικής οικονομίας. Πολλοί νέοι θα παρασέρνονταν από τις σπουδές τους, τα διαβάσματα, τις υποχρεώσεις του πανεπιστημίου τους, με όλα αυτά τα καζίνο και τους χώρους διασκέδασης, και το μόνο που λείπει είναι μια σύγχρονή βιβλιοθήκη, με ευέλικτο (και νυχτερινό!) ωράριο όπως είναι οι βιβλιοθήκες στα ελληνικά πανεπιστήμια. Όπως και να ‘χει, μπορεί να είναι και ένα τέλειο μέρος για να σπουδάσει κανείς επειδή δεν είναι σαν τις «βαρετές» πανεπιστημιουπόλεις με εκπαιδευτικά συγκροτήματα και εστίες.

  1. Η ΠΕΡΙΕΡΓΗ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΞΕΝΟΥΣ

Αν είστε ξένος στην Βουλγαρία, οι άνθρωποι μπορεί να είναι πολύ χαρούμενοι ή πολύ ενοχλημένοι μαζί σας, αλλά ποτέ να μην συμπεριφέρονται σαν φυσιολογικοί άνθρωποι μαζί σας. Είτε αυτό είναι κατάλοιπο του κομουνιστικού συστήματος της Βουλγαρίας (1945-1989) ή είναι προσπάθεια για να μην ‘εκτεθούμε στους ξένους’ ή είναι υπαγορευμένο από την τυπική βαλκανική ξενοφοβία, όπως δηλώνει το άρθρο πηγή, είναι γεγονός, ότι κάθε άνθρωπος με ξένο διαβατήριο λαμβάνει ιδιαίτερη προσοχή στην χώρα. Κάποιοι ξένοι ξοδεύουν περιούσιες στις διακοπές τους και κερνούν τους πάντες με γεμάτες χούφτες, με σκοπό να λαμβάνουν VIP περιποίηση και οι γκόμενες από μόνες τους να ρίχνονται σα χέρια τους, άλλοι φοβούνται, γιατί μερικές φορές τρώνε ξύλο. Ωστόσο, για να μην ξεχνιόμαστε, η Βουλγαρία, όπως μας προειδοποίει το άρθρο-πηγή, είναι ένα από τα λίγα μέρη στον κόσμο, όπου στα τουριστικά θέρετρα έχει 2 τιμοκαταλόγους – για τους ντόπιους και για τους ξένους. Μερικές φορές πρόκειται και για πολιτική του μαγαζιού (υπάρχουν εργοδότες που το απαιτούν). ‘Όταν κάποιος επισκέπτης της Βουλγαρίας  προσπαθεί να επικοινωνήσει σε κάποια παγκόσμια γλώσσα με τους ντόπιους, μας προειδοποίει επίσης το άρθρο-πηγή, η συχνή αντίδραση, με την οποία μπορεί να έρθει αντιμέτωπος είναι (σίτε σοβαρά, είτε για αστείο): «Αμάν γιατί να σκάσω εγώ να μιλήσω ξένες γλώσσες – μάθε βουλγαρικά εσύ ρε *** ****!». Όπως μαρτυρά και το βιβλίο του Κονσταντίνοβ, με το οποοίο ξεκινήσαμε – «Μπάρμπα Γκάνιος. Απίστευτες αφηγήσεις για έναν σύγχρονο Βούλγαρο», δεν πρόκειται για σύγχρονό φαινόμενο. Ευτυχώς, όσο πιο μορφωμένη και ανοιχτόμυαλη γίνεται η νέα γενιά, τόσο λιγότερο υπάρχει και η υποτιμητική αντιμετώπιση των ξένων. Οι ξένοι σε μία χώρα πάντα τραβούν το ενδιαφέρουν, είτε για καλό είτε για κακό λόγο. Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να προτιμούσαμε οι τουρίστες να ξέρουν και την δική μας γλώσσα, έστω σε ένα βαθμό βασικής, στοιχειώδους επικοινωνίας, άλλοι θα προτιμούσαν να κάνουν εξάσκηση τις γλώσσες που ξέρουν. Ακόμα και αν δεν ξέρουν την γλώσσα ενός κράτους του οποίου επισκέπτονται οι τουρίστες, θα λειτουργούσε ως συνδετικός κρίκος ανάμεσά τους, μία κοινή γλώσσα επικοινωνίας, όπως στις μέρες μας είναι τα αγγλικά. Άλλες φορές αρκεί μόνο η θέληση για επικοινωνία και από εκεί και πέρα υπάρχουν τρόποι.

Bιβλιογραφία

Българските особености, които чужденците не могат да проумеят, 21.04.2014

http://www.goguide.bg/ (Автор: Тео Чепилов)

ΚΟΝΣΤΑΝΤΙΝΟΒ ΑΛΕΚΟ, ΜΠΑΡΜΠΑ ΓΚΑΝΙΟΣ – ΑΠΙΘΑΝΕΣ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΒΟΥΛΓΑΡΟ

Πηγή εικόνων

https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B9_%D0%93%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D0%BE

https://goguide.bg/11612-926-bylgarskite-osobenosti-koito-chujdentsite-ne-mogat-da-proumeiat/

FB “Смях за всички”

https://www.actualno.com/

* ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: ΑΔΑΜΙΔΟΥ ΜΑΡΘΑ, ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΟΦΙΑ ΝΕΚΤΑΡΙΑ, ΔΕΔΕ ΓΕΩΡΓΙΑ, ΚΑΣΕΡΗ ΚΥΡΙΑΚΗ, ΚΑΣΙΔΑ ΧΡΥΣΟΥΛΑ, ΜΑΓΚΡΙΩΤΗ ΓΑΒΡΙΕΛΑ, ΝΑΖΛΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΣΥΜΕΩΝ ΜΙΧΑΛΚΟΒ (διδάσκων), στα πλαίσια του Μαθήματος ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ – ΣΧΟΛΙΑΣΜΕΝΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ, Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών, Τμήμα γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, εαρινό εξάμηνο, ακαδημαϊκό έτος 2023-2024

Πριν Φύγετε