Της Καλλιόπης Τσίνα*
Η φωτογραφία που μοιράστηκε δημόσια η γνωστή blogger Στεφανία Τζαφέρη με το παραμορφωμένο από την κακοποίηση που δέχτηκε από το σύντροφό της πρόσωπο προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων. Βέβαια, αξίζει να επισημανθεί πως δεν ήταν όλα μηνύματα συμπαράστασης. Η δημοσιοποίηση του προβλήματος, η στοχοποίηση του δράστη που άσκησε βία στη σύντροφό του, δεν αφορά την ευχαρίστηση που χαρακτηρίζει κάποιον που βγάζει μια φωτογραφία τον εαυτό του. Η blogger χρησιμοποίησε το μέσο που της προσφέρει δημόσιο λόγο για να καταδείξει το πρόβλημα.
Τι δείχνει η κίνηση της blogger; Σαφώς είναι μια γενναία κίνηση και σηματοδοτεί μια νέα εποχή. Σηματοδοτεί τη φωνή των θυμάτων. Είναι μια απλή κίνηση που έχει τη δυνατότητα να παρακινήσει και άλλες γυναίκες ή παιδιά που δέχονται βία, ψυχολογική, σωματική, οικονομική να εκφράσουν δημόσια αυτό που αντιμετωπίζουν. Η δημόσια έκφραση των θυμάτων αποτελεί ένα ζητούμενο αιώνων. Πέραν από τις γυναικοκτονίες που βρίσκουν το φως της δημοσιότητας, η ενδοοικογενειακή βία παραμένει ακόμη πίσω από τις κλειστές πόρτες.
Είναι γνωστό ότι η γυναίκα αποτελεί ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Διαχωρίζεται σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής της από τον άνδρα. «Δεν υπάρχει τίποτα πιο ένοχο από τη γυναίκα. Στ’ αλήθεια, οι γυναίκες είναι η ρίζα όλων των κακών» (Καρζής, 1991). Στην αρχαία Αθήνα η κόρη και η σύζυγος βρίσκονται στην ίδια θέση με τους δούλους υπό την εξουσία του πατέρα ή συζύγου. Αυστριακός Νομικός Κώδικας του Μεσαίωνα (1526) επιθυμώντας να βελτιώσει τη θέση της γυναίκας στον έγγαμο βίο, αναφέρει μεταξύ άλλων: «Εάν δεν υπάρχει λόγος ή εκείνη δεν είναι ένοχη για κάτι, δε θα πρέπει να τη χτυπά πολύ δυνατά, να τη σπρώχνει ή να την κακοποιεί καθ’ οιονδήποτε άλλο τρόπο. Δε θα πρέπει να προκαλεί με λόγους ή πράξεις την αντιπαράθεση ή τη δυσαρέσκειά του, εξαναγκάζοντάς τον έτσι να τη χτυπήσει ή να την τιμωρήσει κατά τρόπο ανάρμοστο.» (Wiesner- Hanks, 2008 σελ. 80-87).
Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ένα τυπικό μοτίβο στο θάνατο των γυναικών ανεξάρτητα από τον πολιτισμό, ένα αιχμηρό αντικείμενο στο κρανιακό οστό που επιφέρει θανατηφόρο τραυματισμό (Kjellström, Domestic Violence in the Middle Ages). Φαίνεται ότι η ενδοοικογενειακή ζωή των γυναικών είναι περισσότερο επικίνδυνη από την κοινωνική, εργασιακή, δημόσια ζωή των ανδρών στην Πρώιμη Νεότερη Ευρώπη Οι άντρες κατά μεγαλύτερο ποσοστό πεθαίνουν από φυσικά αίτια σε αντίθεση με τις γυναίκες. Η ασφάλεια της γυναίκας μέσα από μια σύντομη βιβλιογραφική επισκόπηση μοιάζει στάσιμη (Wiesner- Hanks, 2008 σελ. 80-87).
Η αιτία βρίσκεται στην ψυχική υγεία αυτού που ασκεί τη βία υποβοηθούμενη από τον τρόπο διαχείριση της γυναίκας από την κοινωνία. Οι νόρμες, οι αξίες και οι πεποιθήσεις, τα σύμβολα και η κουλτούρα αποτελούν πρόσφορο έδαφος ανάπτυξης τέτοιων συμπεριφορών διαιωνίζοντας την υποβάθμιση ατόμων ή ομάδων διαφορετικού φύλου. Η επιθετικότητα προέρχεται από άτομα που πάσχουν από δύο τύπους σοβαρές διαταραχές, την οριακή και την αντικοινωνική ψυχοπαθητική. Οι ασθενείς δύνανται να σχεδιάσουν και να διαπράξουν εκδικητικές συμπεριφορές με τη βοήθεια ή μη αλκοόλ. Κοινό χαρακτηριστικό είναι η έλλειψη ενσυναίσθησης, η αποφυγή ευθυνών, μικρή ανοχή στην κριτική και στη ματαίωση. Η αναχρονιστική θέση της γυναίκας στην κοινωνία την παρουσιάζει αδύναμη, αναλώσιμη, να στερείται προσωπικότητας και ελευθερίας. Η θέση αυτή τοποθετεί τη γυναίκα στη συνείδηση του δράστη ως το κατάλληλο αντικείμενο μετάβασης των πιέσεων που δέχεται από τις επαγγελματικές, κοινωνικές αντιξοότητες.
Βιβλιογραφία/Αρθρογραφία
Θ. Καρζής, (1991). Η Γυναίκα στους Μακρινούς Πολιτισμούς. εκδ. Φιλιππότη, Αθήνα.
Wiesner – Hanks M.E., (2013), Early Modern Europe, 1450-1789, Cambridge University Press.
Anna Kjellström, (2009), Domestic Violence in the Middle Ages – An Anthropological Analysis of sex- specific trauma in five Scandinavian Skeletal Assemblages, Stockholm Studies in Archaeology 48. Stockholm.
Πηγή Φωτογραφίας