Του Νεκτάριου Σαχπαζίδη*
Ανέτειλε ως ἥλιος λαμπρός
«Στα τέλη του 19ου αιώνα ανέτειλε ως ἥλιος λαμπρός μέσα στο πνευματικώς ερεβώδες περιβάλλον ο Όσιος Νεκτάριος Κεφαλάς, Επίσκοπος Πενταπόλεως της Αιγύπτου, ο οποίος αναδείχθηκε δια της θείας Χάριτος ερμηνευτής ορθοδόξων δογμάτων και υφηγητής θεοφθόγγων διδαχών. Στο πρόσωπο του νεοφανούς αυτού αστέρος της Εκκλησίας ανακεφαλαιώνεται ολόκληρη η προγενέστερη πατερική παράδοση, τόσο στο επίπεδο της εν Χριστώ βιωτής όσο και στο επίπεδο της δια Πνεύματος συγγραφής. Ως προς την ζωή του υπήρξε ασκητής, ειρηνοποιός, ελεήμων, πράος, ταπεινός, καθαρός στην καρδιά, διωκόμενος ένεκα δικαιοσύνης, πεινών και διψών για την δικαιοσύνη, γι’ αυτό και ο παλαιός των ημερών Τρισάγιος Θεός τον ανέδειξε όντως Μακάριο όπως υποσχέθηκε στον άνθρωπο κατά την ομιλία Του εις το Όρος. Ως δε προς την συγγραφή του υπήρξε ποιμένας, απολογητής, διδάσκαλος, ερμηνευτής, συλλέκτης, ορθοτόμος αληθείας.
Βίος του Αγίου
Ο άγιος Νεκτάριος, κατά κόσμο Αναστάσιος, γεννήθηκε στην Σηλυβρία της Θράκης το 1846, από τον Δημοσθένη και την Βασιλική. Από την νηπιακή ηλικία, διδάχθηκε από την μητέρα του μεταξύ άλλων και τον Ν΄ Ψαλμό του Δαυίδ, ενώ όταν έφτανε στον στίχο «Διδάξω ανόμους τας οδούς σου», τον επαναλάμβανε πολλές φορές, δείχνοντας έτσι την προδιάθεση για την μετάδοση και διδασκαλία του Ευαγγελίου.
Τα πρώτα γράμματα
Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στην γενέτειρα του. Έτρεφε ιδιαίτερη αγάπη για την παιδεία και την μελέτη και είχε ιδιαίτερο ζήλο για τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, αλλά πολύ μεγαλύτερο για τους Πατέρες τους Εκκλησίας. Προερχόταν από πολυμελή οικογένεια πλην όμως πτωχή, η οποία δεν μπορούσε να του εκπληρώσει τον μεγάλο πόθο του για ανώτερες σπουδές. Έτσι, το 1860 σε ηλικία 14 ετών αναχώρησε για την Κωνσταντινούπολη, προκειμένου να εκπληρώσει τον πόθο αυτό. Στην Πόλη εργάστηκε για ένα διάστημα σε μία αποθήκη καπνών, λαμβάνοντας ως αμοιβή μόνο την απαραίτητη τροφή και ένα σημείο της αποθήκης που χρησιμοποιούσε ως στέγη. Λίγο αργότερο, προσλήφθηκε ως παιδονόμος στο Αγιοταφικό Μετόχι της Πόλης, που βρισκόταν στην περιοχή του Φαναρίου, όπου ήταν διευθυντής ο θείος του Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης.
Η μοναχική κουρά του
Σε ηλικία 20 ετών μεταβαίνει στην Χίο όπου και αναλαμβάνει ως δημοδιδάσκαλος στο χωριό Λιθί για μία δεκαετία. Στην Χίο, έλαβε το 1876 και το μοναχικό σχήμα έπειτα από τρία χρόνια ως δόκιμος στην Νέα Μονή, και μετονομάστηκε σε Λάζαρος, ανήμερα της εορτής του οσίου Λαζάρου. Εκεί διορίσθηκε και ως Γραμματέας της Μονής υπό τον Γέροντα Παχώμιο, τον οποίο και εκτιμούσε ιδιαιτέρως. Κατά την περίοδο που βρισκόταν στην Μονή, ήρθε σε επαφή με τον Όσιο Αρσένιο, έναν μέγα Κολλυβά γέροντα στην Πάρο, όπου μετέβη για ένα διάστημα στο Μετόχι που υπήρχε της Μονής που υπήρχε εκεί. Ένα χρόνο μετά την μοναχική κουρά του, το 1877, χειροτονείται διάκονος από τον τότε Μητροπολίτη Χίου Γρηγόριο και λαμβάνει το όνομα Νεκτάριος. Το 1881, έπειτα από τον μεγάλο σεισμό της Χίου, αναγκάστηκε να μεταβεί στην Αθήνα για την ολοκλήρωση των Γυμνασιακών σπουδών του, όπου και έλαβε το Απολυτήριό του από το Βαρβάκειο Λύκειο. Την ίδια χρονιά, λίγο πριν λάβει το Απολυτήριο, ταξίδεψε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου συνδέθηκε με τον Πατριάρχη Σωφρόνιο, ο οποίος μερίμνησε ούτως ώστε ο Άγιος να προσέλθει για σπουδές στην Θεολογική Σχολή Αθηνών.
Κατά την διάρκεια των Σπουδών, διακρίθηκε για την αφοσίωση και επιμέλειά του και αξιώθηκε το πτυχίο της Θεολογίας το 1885, έπειτα από προφορικές πτυχιακές εξετάσεις. Με την λήψη του πτυχίου επιστρέφει στην Αίγυπτο όπου και χειροτονείται πρεσβύτερος το 1886 από τον Πατριάρχη Σωφρόνιο στον Πατριαρχικό Ναό του αγίου Σάββα και λίγο αργότερα χειροθετήθηκε Μέγας Αρχιμανδρίτης και Πνευματικός. Στην Αίγυπτο εργάστηκε άοκνα για την διακονία του ανθρώπου, κάτι που οδήγησε τον Πατριάρχη Σωφρόνιο να τον χειροτονήσει Επίσκοπο Καΐρου στην εκκλησία του αγίου Νικολάου, τον Γενάρη του 1889.
Η διακονία του ως Επίσκοπος δεν διήρκεσε για μεγάλο διάστημα, εξαιτίας των συκοφαντιών που δέχτηκε από κληρικούς του Πατριαρχείου, λόγω των οποίων και εκδιώχθηκε από την Αίγυπτο. Έτσι, τον Αύγουστο το 1890 έρχεται στην Αθήνα, όπου και αιτείται από την Ιερά Σύνοδο τον διορισμό του ως Ιεροκήρυκα ή ως Καθηγητή των ιερών μαθημάτων ή ως αναπληρωτή Επισκόπου σε Επαρχία που τελούσε υπό χηρεία. Η αίτησή του έγινε εν τέλει αποδεκτή και η Ιερά Σύνοδος τον διόρισε ως Ιεροκήρυκα του νομού Ευβοίας το 1891. Τον Αύγουστο του 1893 η Ιερά Σύνοδος ενέκρινε την μετάθεση του Αγίου στον νομό Φθιωτιδοφωκίδος για πνευματικούς λόγους. Τον Μάρτιο του 1894, σε ηλικία 48 ετών αναλαμβάνει την Διεύθυνση της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, θέση την οποία υπηρέτησε για δεκατρία έτη, έως και το 1908, όταν για λόγους υγείας αναγκάστηκε να παραιτηθεί.
Έπειτα από δεκατρία χρόνια ευεργεσίας και προσφοράς στην Αθήνα, μετέβη στην Αίγινα όπου και ανήγειρε την ερειπωμένη Ιερά Μονή της Ζωοδόχου Πηγής και ασκήτεψε μαζί με πνευματικά τέκνα του. Τα δώδεκα τελευταία χρόνια της ζωής του διακόνησε την Ιερά Μονή, ευεργετώντας τον κόσμο με τις προσευχές του και οδηγώντας εις Χριστόν τα πνευματικά τέκνα του. Τον Νοέμβρη του 1920, έπειτα από σύντομη ασθένεια ο άγιος Νεκτάριος κοιμήθηκε εν ειρήνη. Η μνήμη του τιμάται στις 9 Νοεμβρίου εκάστου έτους, ημέρα της κοιμήσεώς του.
Ο άγιος Νεκτάριος υπήρξε εκτός από μιμητής Χριστού, ένας εξαίρετος θεολόγος με πλούσιο και ποικίλο από πλευράς περιεχομένου συγγραφικό έργο, το οποίο καλύπτει όλους τους κλάδους της επιστήμης της Θεολογίας∙ δογματικά-ιστορικά, ερμηνευτικά, ποιμαντικά, ηθικά, ανθολόγια, υμνολογικά-ποιητικά συγγράμματα κλπ. Εξέχοντα παραδείγματα της επιστημοσύνης του αποτελούν οι μελέτες Αἱ Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, Χριστολογία ἤτοι περί τοῦ θείου χαρακτῆρος και τοῦ ἔργου τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ και περί τῆς πληρώσεως τῶν προφητειῶν ἐν τῷ θείῳ Αὐτοῦ προσώπῳ, Μελέτη περί ἀθανασίας ψυχῆς καί περί ἱερῶν Μνημοσύνων, Τό Γνῶθι σαὐτόν ἤτοι μελέται θρησκευτικαί και ἠθικαί εἰκονίζουσαι τον θρησκευτικόν και ἠθικόν χαρακτήρα τοῦ ἀνθρώπου και την εἰκόνα τῆς ψυχῆς ὡς ἐν κατόπτρῳ ἰνδαλματίζουσαι, Μελέτη ἱστορική περί τῶν αἰτῶν τοῦ Σχίσματος, περί τῆς διαιωνίσεως αὐτοῦ και περί τοῦ δυνατού ἤ ἀδυνάτου τῆς Ἑνώσεως τῶν δύο Ἐκκλησιῶν τῆς Ἀνατολικῆς και τῆς Δυτικῆς και το ογκωδέστατο Ἱερῶν καί φιλοσοφικῶν λογίων θησαύρισμα».
Πηγή
Νεκτάριος Α. Σαχπαζίδης, Η αθανασία της ψυχής κατά τον άγιο Νεκτάριο Πενταπόλεως και οι προκλήσεις της εποχής του, Εκδ. Μπαρμπουνάκης, Θεσσαλονίκη, 2021
Δείτε τη σχετική βιβλιοπρόταση εδώ
https://greekhumans.com/2021/10/02/i-athanasia-tis-psixis-kata-ton-agio-nektario/
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Δεληδήμου Ειρηναίου (Αρχιμ.), «Γενική Εισαγωγή», στο Νεκταρίου Πενταπόλεως, Αἱ Οἰκουμενικαί Σύνοδοι τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας καί Περί τῶν Ἁγίων Εἰκόνων, Θεσσαλονίκη: Εκδ. Μαρίας Β. Ρηγοπούλου, 20144.
Ζαχαρίου Ανδρέας (επιμ.), Άγιος Νεκτάριος. Αφιερωματικός Τόμος επί τη συμπληρώσει εκατόν ετών από την κοίμησή του (1920-2020). Ιδάλιο-Κύπρος: Εκδ. Ι. Μ. Τριμυθούντος, 2020.
Ζήσης Θεόδωρος (Πρωτ.), Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ὡς Διδάσκαλος. Θεσσαλονίκη: Εκδ. Βρυέννιος, 2000.
Θεόκλητος Διονυσιάτης (Μον.), Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος Αἰγίνης ὁ Θαυματουργός: Ὁ Βίος καὶ τὸ Ἕργο του (1846-1920). Θεσσαλονίκη: Εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη, 1979.
Στρογγύλης Κ., Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος Κεφαλᾶς: Στρογγύλης Κλεόπας (Επισκ.), Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος Κεφαλᾶς Μητροπολίτης Πενταπόλεως: Ἱστορική Μελέτη ἐπί τῇ βάσει ἀνεκδότων ἀρχειακῶν πηγῶν. Τ. Α΄ – Β΄, Αθήνα: Εκδ. Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, 2019.
Πηγή εικόνας
*Βιογραφικό συντάκτη
https://greekhumans.com/2022/09/29/o-nektarios-saxpazidhs-syntaktis-sto-greekhumans/