Της Καλλιόπης Ξανθοπούλου*
Η διατροφή ενός πληθυσμού καθορίζεται από αρκετούς παράγοντες, όπως οι πολιτισμικές συνήθειές του, η διαθεσιμότητα των τροφίμων, οι γευστικές προτιμήσεις και η μόρφωσή του σε θέματα υγείας.
Μεσογειακή Διατροφή
Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή ορίζεται ως το διατροφικό πρότυπο στις χώρες της λεκάνης της Μεσογείου, μεταξύ της δεκαετίας του 1950 και του 1960. Το πρότυπο αυτό είναι πλέον ευρέως αποδεκτό ότι έχει ευεργετική επίδραση στην υγεία. Ωστόσο, υφίσταται μια συζήτηση στις ερευνητικές τράπεζες, εάν η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή παραμένει το κύριο διατροφικό πρότυπο της περιοχής ή εάν έχει αλλάξει με το πέρασμα του χρόνου.
Η Μεσογειακή Διατροφή στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, η μεσογειακή διατροφή είναι οικεία, καθώς αποτελεί ουσιαστικά την παραδοσιακή διατροφή των προγόνων. Την ίδια στιγμή όμως που μπορεί να βρει εύκολα ο Έλληνας πληθώρα τροφίμων που συμβαδίζουν με τη μεσογειακή δίαιτα, δέχεται παράλληλα την επίδραση των δυτικών προτύπων, υιοθετώντας έτσι έναν τρόπο ζωής και διατροφικές συνήθειες πολύ μακρινά από τα συνηθισμένα του.
Παραδοσιακή Ελληνική Διατροφή
Σε έρευνα η οποία συνέλεξε στοιχεία από διάφορες μελέτες, φάνηκε ότι η παραδοσιακή ελληνική διατροφή εξακολουθεί να υπάρχει σε ορισμένα μέρη της Ελλάδας και σε αρκετά τμήματα του πληθυσμού. Συγκεκριμένα, οι μεγαλύτερες αλλαγές που παρατηρήθηκαν αφορούσαν την αύξηση της κατανάλωσης κρέατος και τη μείωση της κατανάλωσης οσπρίων. Μάλιστα σε πιο πρόσφατη έρευνα διαπιστώθηκε ότι, σε σύγκριση με την παραδοσιακή διατροφή, τα επίπεδα κορεσμένων λιπαρών έχουν αυξηθεί πολύ, ιδιαίτερα στους νεότερους ενήλικες. Επιπρόσθετα, εντοπίστηκε μια συσχέτιση μεταξύ χαμηλής πρόσληψης φρούτων και λαχανικών με τη χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών.
Τήρηση Μεσογειακής Διατροφής στην Ελλάδα
Για ποιο λόγο όμως η πλειοψηφία των ερευνών δείχνει ότι η τήρηση της μεσογειακής διατροφής είναι μέτρια στην Ελλάδα; Επιπλέον, γιατί διακρίνεται μια συνεχή μετάβαση από τα διατροφικά πρότυπα της δεκαετίας του ’50-60 σε μια πιο δυτικοποιημένη διατροφή; Οι λόγοι για τους οποίους απομακρύνεται ο Έλληνας από τη μεσογειακή διατροφή είναι πολλοί. Η οικονομική κρίση πρωτίστως, τον έστρεψε στην αναζήτηση φθηνών και γρήγορων τροφίμων. Πέρα όμως από τα «ορατά» ανθυγιεινά φαγητά, η αγορά γέμισε με κακής ποιότητας διατροφικά προϊόντα, τα οποία συχνά προωθούνται ως «παραδοσιακά», ενώ παράγονται με πρώτες ύλες χαμηλής διατροφικής αξίας. Είναι ευρέως γνωστό δηλαδή ότι μια έτοιμη σαλάτα είναι πιο υγιεινή από ένα burger. Εδώ όμως αξίζει να αναρωτηθεί κανείς πόσο πραγματικά υγιεινή είναι μια σαλάτα του εμπορίου στην οποία το ελαιόλαδο αντικαταστάθηκε με φοινικέλαιο ή άλλο λάδι, τα χαμηλά σε λιπαρά παραδοσιακά τυριά με αλλαντικά και τα φρέσκα ελληνικά μυρωδικά με έτοιμες σάλτσες μαγιονέζας.
Ελλιπής η Ενημέρωση στην Ελλάδα
Οι γρήγοροι ρυθμοί της σημερινής ζωής ευθύνονται όχι μόνο για την στροφή του Έλληνα στα fast food, αλλά και για την ελλιπή ενημέρωση του γύρω από τα διατροφικά θέματα. Ενώ υπάρχει πληθώρα επιστημονικών άρθρων με θέματα διατροφής που έχουν συνταχθεί από πιστοποιημένους επιστήμονες υγείας, ο άνθρωπος επιλέγει να ενημερωθεί από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στα οποία κρύβεται πολύ συχνά ο κίνδυνος της παραπληροφόρησης. Σε αυτό έρχεται επιπλέον να προστεθεί και το γεγονός ότι οι γονείς, ακόμη κι αν είναι γνώστες της μεσογειακής διατροφής, δεν έχουν πια τον απαιτούμενο χρόνο ούτε να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους ώστε να ακολουθήσουν αυτό το πρότυπο, αλλά ούτε και να δώσουν οι ίδιοι το καλό παράδειγμα σε αυτά.
Συμπέρασμα
Συμπερασματικά ο Έλληνας στρέφεται προς τα δυτικά πρότυπα διατροφής προκειμένου να προλάβει να ανταπεξέλθει στους γρήγορους ρυθμούς της ζωής. Σε αυτό συνέβαλαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η τηλεόραση που του δημιουργούν ανάγκες που δεν υπήρχαν στο παρελθόν. Αν όμως ο άνθρωπος επιλέξει να τα χρησιμοποιήσει σωστά, θα καταφέρει να αναγνωρίσει την υπεροχή της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής, έτσι όπως του την προσέφεραν οι πρόγονοί του.
Πηγή εικόνας
https://www.sofokleousin.gr/kerdise-kai-tous-gallous-influencers-i-elliniki-diatrofi
Αναλυτικότερα στοιχειά συμβουλών διατροφής μπορείτε να δείτε εδώ
https://www.facebook.com/kalliopi.xanthopoulou.dietician
https://www.instagram.com/xanthopoulou.dietitian/
Βιβλιογραφία
A Trichopoulou, K Katsouyanni, C Gnardellis, The traditional Greek diet, 1993
J Moschandreas, A Kafatos, Food and nutrient intakes of Greek (Cretan) adults. Recent data for food-based dietary guidelines in Greece, 1999
Alexis Kyriacou, Josie M M Evans, Nicholas Economides, Angelos Kyriacou, Adherence to the Mediterranean diet by the Greek and Cypriot population: a systematic review, 2015
HNNHS Contributors, HNNHS Advisory Committee, Dietary patterns and cardiovascular disease in Greek adults: The Hellenic National Nutrition and Health Survey (HNNHS), 2019
Ξανθοπούλου Καλλιόπη, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Βιογραφικό συντάκτριας
* https://greekhumans.com/2022/03/11/h-kallioph-ksanthopoulou-syntaktria-sto-greekhumans/