Οι σύμμαχοι που επιλέγει ο νικητής των εκλογών στη Βόρεια Μακεδονία απειλούν να κλονίσουν τις ισορροπίες στην περιοχή. Οπως ανακοίνωσε την Παρασκευή η Προεδρία της Βόρειας Μακεδονίας, η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα θα καλέσει στο προεδρικό μέγαρο τον ηγέτη του VMRO Κρίστιαν Μίτσκοσκι για να του δώσει την εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης, η οποία, όπως εκτιμούν διπλωματικές πηγές στην Αθήνα, θα λάβει ψήφο εμπιστοσύνης έως τις 25 Ιουνίου. Το χρονοδιάγραμμα επισπεύδεται, καθώς οι εθνικιστές στα Σκόπια δείχνουν να βιάζονται να βρεθούν στην εξουσία.
Η νέα κυβέρνηση προκαλεί ανησυχία στην Αθήνα. Οχι μόνο όσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι με τη Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά και γενικότερα, σε σχέση με τη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής. Υπάρχει κίνδυνος για ένα ντόμινο αστάθειας που θα κλονίσει τις ήδη πολύ εύθραυστες ισορροπίες στην περιοχή. Οπως λένε πηγές από τα Σκόπια, ο Μίτσκοσκι θέλει να επαναδιαπραγματευτεί κάποια σημεία της Συμφωνίας των Πρεσπών, αλλά και τη συμφωνία με τη Βουλγαρία και την Ε.Ε. για τις συνταγματικές αλλαγές, που θα αναγνωρίζουν καθεστώς μειονότητας στους Βούλγαρους που ζουν στη Βόρεια Μακεδονία. Για να έχει τα χέρια του ελεύθερα, έστειλε το μεγαλύτερο αλβανικό και το πλέον φιλοευρωπαϊκό κόμμα στη χώρα, το DUI του Αλί Αχμέτι, στην αντιπολίτευση και συμμάχησε με τον συνασπισμό των τεσσάρων μικρότερων κεντροδεξιών αλβανικών κομμάτων VLEN. Πράγματι, το VLEN, αν και δηλώνει ότι έχει ευρωπαϊκό προσανατολισμό, έχει αφήσει το περιθώριο στον Μίτσκοσκι να αναλάβει την επαναδιαπραγμάτευση.
Η άτυπη συμφωνία του 2008
Ο Μίτσκοσκι, πάντως, με αυτή την πρωτοβουλία παραβίασε την άτυπη συμφωνία του 2008, που θέλει το μεγαλύτερο σλαβομακεδονικό κόμμα να σχηματίζει κυβέρνηση με το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα και αυτό ενδέχεται να αποσταθεροποιήσει τη γειτονική χώρα. Ο Αχμέτι υπήρξε συνιδρυτής του UCK και ανώτατος διοικητής των αλβανικών δυνάμεων στον εμφύλιο του 2001 και πολλοί προειδοποιούν πως δεν θα διστάσει να υποδαυλίσει εθνοτικές αναταραχές για να προκαλέσει προβλήματα στη νέα κυβέρνηση.
Ακόμα πιο εμπρηστικοί από τον Αχμέτι φαντάζουν οι νέοι σύμμαχοι του Μίτσκοσκι, που απαρτίζουν τον συνασπισμό VLEN. To ένα κόμμα, το Besa, στο οποίο ανήκει ο νέος πρόεδρος της Βουλής Αφριμ Γκάσι, θεωρείται το «μακρύ χέρι» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Βόρεια Μακεδονία. Τα άλλα δύο βρίσκονται υπό την επιρροή του πρωθυπουργού του Κοσόβου Αλμπιν Κούρτι, ενώ το τέταρτο είναι το δικό του κόμμα. Ο Κούρτι πραγματοποιεί πολιτική είσοδο τόσο στη Βόρεια Μακεδονία όσο και στην Αλβανία, αφού κατεβαίνει με το δικό του κόμμα και στις δύο χώρες.
Λίγες ημέρες μετά τις εκλογές, η ηγεσία του VLEN μετέβη στην Πρίστινα για να πάρει γραμμή από τον Κούρτι να συμμαχήσει με τον Μίτσκοσκι από τον οποίο όμως πήρε σημαντικά ανταλλάγματα. Το βασικό είναι ότι ο Μίτσκοσκι δεσμεύτηκε να βγάλει τη Βόρεια Μακεδονία από τα «ανοιχτά Βαλκάνια», μια ζώνη ελεύθερων συναλλαγών και μετακινήσεων εργατών και κεφαλαίων ανάμεσα στη Σερβία, την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Σέρβου Προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς το 2019 μετά το βέτο του Μακρόν στην ένταξη των χωρών των δυτικών Βαλκανίων. Το VLEN έχει σαφώς αντισερβικό προσανατολισμό και δεν είναι τυχαίο ότι η Βόρεια Μακεδονία υπερψήφισε πριν από λίγες ημέρες το ψήφισμα του ΟΗΕ για την καθιέρωση της ημέρας μνήμης της σφαγής της Σρεμπρένιτσα, το 1995.
Στο προσκήνιο
Ο Κούρτι έχει ως κύριο άξονα στην πολιτική του τη ριζοσπαστικοποίηση των αλβανικών πληθυσμών στο Κόσοβο, αλλά και στις όμορες χώρες, και αυτό τον είχε φέρει σε σύγκρουση έως τώρα τόσο με τον Αλβανό πρωθυπουργό Εντι Ράμα όσο και με τον Αχμέτι. Και εντός της νέας κυβέρνησης, πάντως, οι αντιπαραθέσεις μοιάζουν προγραμματισμένες, καθώς επιστρέφουν στο προσκήνιο μετά τις εκλογές σκληροί εθνικιστές, όπως ο Αντόνιο Μιλοσόσκι, ο υπουργός Εξωτερικών του Νίκολα Γκρούεφσκι. Ο Μιλοσόσκι, που είχε ανοίξει σημαία με τον ήλιο της Βεργίνας στον Ολυμπο για να προκαλέσει την Ελλάδα, εκλέχθηκε εκ νέου βουλευτής και σίγουρα, ως κορυφαίο στέλεχος του VMRO, θα υπουργοποιηθεί. Μάλιστα, πληροφορίες από τη γειτονική χώρα λένε ότι θα αναλάβει εκ νέου το υπουργείο Εξωτερικών. Στην Αθήνα δεν το θεωρούν πιθανό, αφού κάτι τέτοιο θα σήμαινε μετωπική σύγκρουση με την Ελλάδα, σημειώνουν ωστόσο πως αυτό που γίνεται ορατό σιγά-σιγά είναι η επιστροφή των στελεχών του πρώην πρωθυπουργού Ν. Γκρούεφσκι. Λίγες ημέρες μετά τις εκλογές άλλωστε αποφυλακίστηκε ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών του Γκρούεφσκι, Σάσο Μιγιάλκοφ, ενώ και ο πρώην πρωθυπουργός φέρεται να το σκέφτεται να επιστρέψει από την Ουγγαρία, όπου ζει τα τελευταία χρόνια.
Ο Μίτσκοσκι έχει πάντως έτοιμη την κυβέρνησή του και, σύμφωνα με πληροφορίες, θα δώσει στους Αλβανούς συμμάχους του έξι υπουργεία και επτά υφυπουργεία. Ευρωπαίοι διπλωμάτες τη χαρακτηρίζουν «τερατογένεση», αφού θα κληθούν να συνυπάρξουν οι σκληροί του VMRO, που ποτέ δεν ήθελαν να εκχωρήσουν δικαιώματα στους Αλβανούς (η αλβανική γλώσσα αναγνωρίστηκε ως δεύτερη επίσημη επί Ζάεφ) με Αλβανούς εθνικιστές, που εκλέγονται κυρίως στις περιοχές που εξεγέρθηκαν το 2001 και τείνουν ευήκοα ώτα στην προπαγάνδα του Κούρτι, ότι οι Αλβανοί είναι οι μονίμως αδικημένοι.
Η επιθετικότητα του Κούρτι μάλιστα αναμένεται να ενταθεί μετά την απόφαση των υπουργών στη Σύνοδο του Συμβουλίου της Ευρώπης, που πραγματοποιήθηκε στις 16 Μαΐου, να αρνηθούν να θέσει αίτημα το Κόσοβο να γίνει μέλος του Συμβουλίου, παρά τη θετική ψήφο της κοινοβουλευτικής συνέλευσης. Ο Κούρτι έκανε το λάθος να απορρίψει τον γαλλικό όρο για τη δημιουργία μιας νέας διοικητικής δομής για τις κοινότητες του βορείου Κοσόβου όπου οι Σέρβοι είναι πλειοψηφία και η Γαλλία, συνεπικουρούμενη από τη Γερμανία και την Ιταλία, αποφάσισε να μην μπει το θέμα στην ατζέντα. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο Κούρτι μετά το στραπάτσο στράφηκε στη Βόρεια Μακεδονία, αναζητώντας διέξοδο για το χαμένο κύρος του.
Στην Αθήνα -και όχι μόνο- αυξάνεται η ανησυχία ότι η νέα κυβέρνηση στα Σκόπια θα προκαλέσει μεγάλη αστάθεια και ενδεχομένως εθνοτικές αναταραχές στη γειτονική χώρα, με συνέπεια, αργά ή γρήγορα, να εμπλακούν και οι γείτονές της. Ηδη η Βόρεια Μακεδονία κατάφερε να δηλητηριάσει τις σχέσεις της με τη Βουλγαρία και την Ελλάδα, σειρά φαίνεται να παίρνει και η Σερβία, ενώ και με την Αλβανία, λόγω της επιρροής του Κούρτι (τον οποίο μισεί ο Ράμα), το μέλλον δεν προβλέπεται εύκολο.
Η κατάσταση είναι εξόχως ανησυχητική με δεδομένο ότι η Βόρεια Μακεδονία και το Κόσοβο δεν είναι οι μόνες επικίνδυνες εστίες για εθνοτικές αναταραχές στα Βαλκάνια. Μπαρούτι μυρίζει και στη Βοσνία/Ερζεγοβίνη, η οποία αποτελεί μια χαλαρή συνομοσπονδία ανάμεσα στην ομοσπονδία της Βοσνίας/Ερζεγοβίνης που αντιπροσωπεύει τους μουσουλμάνους και τους Κροάτες, και τη Σερβική Δημοκρατία που εκπροσωπεί τους Σερβοβόσνιους. Η χώρα έχει εκλεγμένα όργανα, όμως, στην πραγματικότητα, ως αποτέλεσμα της Συμφωνίας του Ντέιτον, διοικείται από τον ύπατο εκπρόσωπο για τη Βοσνία/Ερζεγοβίνη, που αυτή την περίοδο είναι ο Γερμανός Κρίστιαν Σμιτ.
Εδώ και καιρό η σερβική κοινότητα θεωρεί ότι αδικείται από τις αποφάσεις του ύπατου εκπροσώπου, με αποτέλεσμα να μεθοδεύει όλο και σε μεγαλύτερο βαθμό την απόσχισή της από τη χώρα, ενώ συνεχώς αυξάνεται και η ρωσική επιρροή στην Μπάνια Λούκα. Το ψήφισμα του ΟΗΕ για τη Σρεμπρένιτσα ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τον Σερβοβόσνιο Πρόεδρο Μίλοραντ Ντότικ, ο οποίος ανακήρυξε πρόσφατα τη Βοσνία/Ερζεγοβίνη «νεκρή».
Είναι ενδεικτικό πως η μη κυβερνητική οργάνωση InternationalCrisis Group, που δεν μπορεί να την κατηγορήσει κανείς για φιλοσερβικές τοποθετήσεις, προειδοποίησε την περασμένη Τετάρτη πως η Βοσνία/Ερζεγοβίνη βρίσκεται στα πρόθυρα της διάλυσης και πως η Ε.Ε. θα πρέπει να λάβει μέτρα ώστε αυτό να μη συμβεί και να αποφευχθεί ο κίνδυνος μιας γενικότερης ανάφλεξης στην περιοχή. Αν και η κύρια ευθύνη αποδίδεται από την οργάνωση στα συνεχή και σταθερά βήματα της σερβοβοσνιακής διοίκησης προς αυτή την κατεύθυνση (με νομοθεσία μάλιστα που καθιστά εκ των προτέρων άκυρες τις αποφάσεις του συνταγματικού δικαστηρίου της Βοσνίας), η έκθεση αναφέρει ότι οι Σερβοβόσνιοι έχουν παράπονα από τις αποφάσεις του ύπατου εκπροσώπου και επικρίνει την τιμωρητική συμπεριφορά του και την κατάχρηση των υπερεξουσιών που διαθέτει και τις οποίες, αν συνεχίσει να ασκεί, θα οδηγήσει σίγουρα τη Σερβική Δημοκρατία στην έξοδο. Ακριβώς την ίδια εικόνα έχουν και Ελληνες διπλωμάτες που παρακολουθούν τις εξελίξεις στη χώρα.
Η απόσχιση της Σερβικής Δημοκρατίας θα έφερνε σε πολύ δύσκολη θέση τη Σερβία. Ο Ντότικ, εν τω μεταξύ, αναζητεί υποστήριξη από τη Ρωσία και την Ουγγαρία και δηλώνει ότι η Σερβική Δημοκρατία θα κάνει το βήμα όταν οι γεωπολιτικές συνθήκες θα το επιτρέψουν. Μια τέτοια πιθανότητα μπορεί να προκύψει, όπως έχει πει ο ίδιος σε συνομιλητές του, αν ο Ντόναλντ Τραμπ κερδίσει τις αμερικανικές εκλογές τον Νοέμβριο.
Πηγή είδησης
https://www.enikos.gr/international/ntomino-astatheias-sta-valkania-prokaloun-ta-skopia/2168741/
Πηγή εικόνας
Η Ομάδα του GreekHumans