Της Εύης Ζαχαριά*
Η Αρχαία Ερέτρια
Όπως αναφέρθηκε στο προηγούμενο άρθρο μας, το οποίο μπορείτε να δείτε εδώ
https://greekhumans.com/arxaia-eretria-h-istoria-kai-oi-thisayroi-ths/
Η ίδρυση της αρχαίας Ερέτριας ανάγεται στα τέλη του 9ου αιώνα π.Χ. και η πρώτη νύξη για την πόλη γίνεται από την Όμηρο στην Ιλιάδα και μάλιστα αναφέρεται στον κατάλογο των πλοίων που πήραν μέρος στην Τρωική εκστρατεία (Τρωικός Πόλεμος). Κατά την εποχή της συγγραφής των Ομηρικών επών η Ερέτρια παρέχει πλούσια εμπορική δραστηριότητα στη Μεσόγειο και ίδρυση αποικιών. Υπάρχουν πληροφορίες ότι κατά την διάρκεια του δεύτερου αποικισμού, οι Ευβοείς αποίκισαν στην χερσόνησο της Σιθωνίας και της Κριμαίας.
Η Ιωνική Επανάσταση
Η Ιωνική Επανάσταση (499-494 π.Χ.) υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα της αρχαιότητας, που σημάδεψε την αρχή της πολυκύμαντης σχέσης μεταξύ Ελλάδας και Περσίας, αλλά και το πρώτο σημαντικό βήμα για την αμφισβήτηση της περσικής κυριαρχίας στον ελληνικό κόσμο. Στην καρδιά αυτής της επανάστασης, η πόλη της Ερέτριας, αν και μικρότερη σε πληθυσμό και στρατηγική σημασία από τις μεγαλουπόλεις της Ιωνίας, όπως η Μίλητος ή η Έφεσος, διαδραμάτισε έναν εξαιρετικά κρίσιμο ρόλο, μέσω της πολιτικής και στρατηγικής της στάσης.
Ιωνική Επανάσταση: Αιτίες και Αντίσταση
Η Ιωνική Επανάσταση υπήρξε το αποτέλεσμα της αυξανόμενης δυσαρέσκειας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας απέναντι στην περσική κυριαρχία. Οι Πέρσες, εφάρμοσαν έναν σφιχτό έλεγχο στην περιοχή, επιβάλλοντας βαριά φορολογία και περιορίζοντας την πολιτική αυτονομία των πόλεων. Αυτές οι αυστηρές πολιτικές δημιούργησαν ένα γενικευμένο αίσθημα αντίστασης, το οποίο εντάθηκε με την έλευση του Δαρείου, που συνέχισε την επιθετική πολιτική του προκατόχου του. Ωστόσο το έναυσμα της επανάστασης δόθηκε από τον Αρισταγόρα, τύραννο της Μιλήτου ο οποίος επιχείρησε με την υποστήριξη των Περσών να κατακτήσει την Νάξο. Η αποτυχία της εκστρατείας αυτής έφερε σε δυσχερή θέση τον τύραννο απέναντι στους Πέρσες, προκειμένου να διατηρήσει την εξουσία του και να αποτρέψει την εκδίωξη του, υποκίνησε την εξέγερση. Προώθησε την δημοκρατία στις Ιωνικές πόλεις και κάλεσε τους Έλληνες των πόλεων αυτών σε αντίσταση κατά της περσικής κυριαρχίας.
Το 499 π.Χ., οι Έλληνες των πόλεων της Μικράς Ασίας αποφάσισαν να εξεγερθούν. Ο πυρήνας της επανάστασης σχηματίστηκε από τις μεγαλύτερες και πιο ισχυρές πόλεις-κράτη της Ιωνίας, οι οποίες πρωτοστάτησαν στην αντίσταση. Στο πλευρό τους στάθηκαν πόλεις από την Ελλάδα, η Αθήνα και η Ερέτρια, όπου έστειλαν 25 πλοία.
Ωστόσο, η συνδρομή της Ερέτριας και της Αθήνας δεν απέφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Παρά την αρχική επιτυχία των Ιώνων, όπου ήταν η κατάληψη των Σάρδεων με την βοήθεια της Αθήνας και της Ερέτριας, η περσική αντίδραση υπήρξε σφοδρή και οι επαναστάτες ηττήθηκαν αργότερα, το 494 π.Χ. στη ναυμαχία της Λάδης. Στη συνέχεια, η πόλη της Ερέτριας πλήρωσε το τίμημα της συμμετοχής της στην εξέγερση, καθώς οι Πέρσες, για να τιμωρήσουν τη συνεργασία της με τους Ιώνες, κατέστρεψαν την πόλη το 490 π.Χ., κατά την εκστρατεία τους εναντίον της Ελλάδας.
Πολιτικές και Ιστορικές Επιπτώσεις
Η αποτυχία της Ιωνικής Επανάστασης είχε σοβαρές συνέπειες για τις ελληνικές πόλεις της Ιωνίας, οι οποίες αναγκάστηκαν να υποκύψουν ξανά στην περσική κυριαρχία, ενώ οι συνέπειες για την Ερέτρια ήταν εξίσου καταστροφικές. Ωστόσο, η συμμετοχή της Ερέτριας στην επανάσταση έθεσε το θεμέλιο για μια πιο συνειδητή αντίσταση στην περσική αυτοκρατορία, η οποία θα κορυφωθεί λίγα χρόνια αργότερα με τη μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.). Η μάχη αυτή, στην οποία οι Αθηναίοι κατόρθωσαν να νικήσουν τους Πέρσες, σήμανε την αρχή της συστηματικής αντίστασης των ελληνικών πόλεων και υπήρξε το πρώτο βήμα για την αργή, αλλά σταδιακή, αποτίναξη της περσικής απειλής.
Η συμμετοχή της Ερέτριας στην Ιωνική Επανάσταση υπήρξε, εν τέλει, ένα σημαντικό σημείο αναφοράς για την περαιτέρω διαμόρφωση των ελληνικών συμμαχιών και της στρατηγικής τους απέναντι στην Περσία. Αν και η πόλη της Ερέτριας κατέβαλε βαρύ τίμημα για τη συμμετοχή της, η αλληλεγγύη της προς τις Ιωνικές πόλεις και η επιμονή της στη διατήρηση της ελληνικής ταυτότητας μέσα από την αντίσταση έστειλαν ένα ισχυρό μήνυμα. Το πολιτικό και στρατηγικό της παράδειγμα αποτέλεσε αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορικής διαδικασίας που οδήγησε στην τελική νίκη των Ελλήνων στον πόλεμο κατά της Περσίας.
Βιβλιογραφία
- Mosse, Claude & Schnapp-Gourbeillon, Annie (2015), Επίτομη Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, Αθήνα.
- Bengtson, Hermann (1991), Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδος, Αθήνα.
Πηγή εικόνας
https://enromiosini.gr/arthrografia/24istoria-eretrias/
* Βιογραφικό Συντάκτριας
https://greekhumans.com/h-eyh-zaxaria-syntaktria-sto-greekhumans/