Του Αριστείδη Ρούνη*
Διεθνείς Σχέσεις
Όπως αναφέρθηκε στο προηγούμενο άρθρο της σελίδας μας
https://greekhumans.com/diethneis-sxeseis-eisagvgh-ston-realismo/
ο 21ος αιώνας αποτελεί το κομβικό σημείο της ιστορίας, κατά το οποίο η επιστήμη των Διεθνών Σχέσεων καλείται να αντιμετωπίσει πλείστα διλλήματα ασφαλείας.
Μάλιστα, η θεωρία των Διεθνών Σχέσεων ως επιστήμη, γεννήθηκε ως αντίδραση στις ιδεαλιστικές πασιφιστικές ελπίδες που αναδύθηκαν μέσα από τα ερείπια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.[1]
Ο Ρεαλισμός
Ο ρεαλισμός αποτελεί στην ουσία των πραγμάτων την κυρίαρχη θεωρία στις Διεθνείς Σχέσεις. Υφίστανται αρκετές θεωρίες στις Διεθνείς Σχέσεις. Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε στον Ρεαλισμό και τους 2 κλάδους του.
Για τους ρεαλιστές ισχύουν τα παρακάτω:
Α. κύριοι δρώντες είναι τα κράτη, τα οποία είναι νομίμως κυρίαρχοι δρώντες[2], κι όχι υποκρατικοί ή υπερκρατικοί παράγοντες ή θεσμοί, όπως άτομα ή υπερεθνικοί οργανισμοί, ή οι πολυεθνικές ή διακρατικές οργανώσεις.[3]
Β. Η ανθρώπινη φύση διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην θεωρία αυτή. Σύμφωνα με τους ρεαλιστές, αυτή είναι σταθερή και κυρίως εγωιστική.[4]
Γ. Ο πόλεμος θεωρείται ως η συνηθισμένη συνθήκη ζωής στο διεθνές σύστημα.[5] Δηλαδή ο ρεαλισμός θεωρεί αναπόδραστο γεγονός τις διακρατικές αντιπαραθέσεις, οι οποίες λύνονται μόνον με την αρωγή των στρατιωτικών επεμβάσεων και δικαιώνουν τους πιο ισχυρούς.
Δ. Οι ρεαλιστές υποστηρίζουν ουσιαστικά πως η εγχώρια και διεθνής πολιτική είναι διαχωρισμένες. Δηλαδή η εγχώρια είναι ιεραρχημένη, καθώς τα κράτη διοικούνται εσωτερικά με μια ιεραρχική πολιτική δομή, ενώ για τη διεθνή πολιτική δεν ισχύει αυτό.[6]
Ο Ρεαλισμός είναι μια γενική προσέγγιση στην διεθνή πολιτική, όχι μια ενιαία θεωρία. Oι πιο πολλοί ρεαλιστές μοιράζονται μερικές βασικές αρχές, ακόμα κι αν δεν ανήκουν στο ίδιο κλάδο του Ρεαλισμού.
Οι 2 κλάδοι του Ρεαλισμού
Οι 2 κλάδοι λοιπόν του Ρεαλισμού, είναι: Ο Κλασικός Ρεαλισμός και ο Δομικός Ρεαλισμός ή Νεο-Ρεαλισμός.
Κλασικός Ρεαλισμός
Ο κλασικός ρεαλισμός δίνει αποκλειστική έμφαση στην δύναμη σαν τον πιο σημαντικό παράγοντα στην διεθνή πολιτική. Η αιτία όμως για την ανταγωνιστική ή συγκρουσιακή επιδίωξη μεγιστοποίησης της δύναμης έγκειται στην ανθρώπινη φύση. Για τον βασικό εισηγητή της θεωρίας, Hans Morgenthau, οι άνθρωποι είναι εγγενώς μοχθηροί, διψώντας για δύναμη και για κυριαρχία πάνω στους άλλους.[7] Ο άνθρωπος θεωρείται ένα εγωιστικό και ωφελιμιστικό ον που νοιάζεται μόνο για την ικανοποίηση ατομικών επιθυμιών.[8]
Δομικός Ρεαλισμός ή Νεο-Ρεαλισμός
Οι δομικοί ρεαλιστές ή νεορεαλιστές, όπως ο εισηγητής της θεωρίας Kenneth Waltz, συμφωνούν ότι δεν υφίσταται μια υπερεθνική εξουσία για να ρυθμίζει κανονιστικά την συμπεριφορά των ανεξαρτήτων κρατών που το συνιστούν. Ο Νεορεαλισμός είναι μία σύγχρονη θεωρία που βασίζεται στον Κλασσικό Ρεαλισμό. Όμως, δεν πιστεύει πως η ανθρώπινη φύση είναι υπεύθυνη για το κακό και τις συγκρούσεις. Πιστεύει πως είναι το άναρχο διεθνές σύστημα υπεύθυνο για τις συγκρούσεις και την ανασφάλεια. Επειδή δεν υπάρχει κάποιος διαιτητής για να διευθετήσει τα ζητήματα και να βοηθήσει τα κράτη όταν έχουν ανάγκη, τα ίδια τα κράτη πρέπει να διασφαλίσουν την επιβίωση τους. Για να το κάνουν αυτό, πρέπει να επεκτείνουν τις στρατιωτικές τους δυνατότητες.[9]
Αυτή η επέκταση όμως, κάνει τα άλλα κράτη να νιώθουν απειλημμένα. Επομένως, και αυτά επεκτείνουν τις δικές τους στρατιωτικές δυνατότητες, και αυτό συνεχίζεται σαν ένας ατέρμονος κύκλος φόβου και δυσπιστίας. Αυτό είναι το δίλημμα ασφαλείας. Αν ένας παράγοντας αποκτήσει περισσότερη δύναμη στο διεθνές σύστημα, τότε ένας άλλος παράγοντας ή μια συμμαχία παραγόντων θα προσπαθήσει να αντισταθμίσει αυτή την δύναμη. Αυτή είναι η «ισορροπία δυνάμεων». Και το διεθνές σύστημα χαρακτηρίζεται από διακυμάνσεις στην ισορροπία δυνάμεων.[10]
Συμπέρασμα
Άρα, ο Κλασικός Ρεαλισμός, εκπροσωπούμενος κυρίως από τον Hans Morgenthau, επικεντρώνεται στη φύση της ανθρώπινης φύσης και στην επιθυμία για ισχύ ως βασικό κίνητρο των κρατών. Αντιθέτως, ο Δομικός ή Νεορεαλισμός, όπως προτάθηκε από τον Kenneth Waltz, μετατοπίζει την έμφαση από την ανθρώπινη φύση στη δομή του διεθνούς συστήματος, τονίζοντας τον ρόλο της αναρχίας και της ισορροπίας δυνάμεων.[11]
Βασική βιβλιογραφία του Ρεαλισμού
– Waltz Kenneth, 1997. Realism and International Politics, Taylor & Francis
– Θουκυδίδης. Iστορία Πελοποννησιακού Πολέμου.
– Thomas Hobbes. 1975. Leviathan. Harmondsworth, UK: Penguin
– Edward Hallett Carr. 1946. The Twenty- Years’ Crisis, 1919-1939: An Introduction to the Study of International Relations. London: Macmillan;
– Hans Morgenthau, 1967. Politics Among Nations: The Struggle for Power and Peace. New York: Knopf;
– Kenneth N. Waltz. 1979. Theory of International Politics. New York: McGraw Hill;
– John J. Mearsheimer. 2001. The Tragedy of Great Power Politics. New York:
Norton.
[1]Τίτος Χριστοδούλου, https://simerini.sigmalive.com/article/2018/3/10/o-realismos-tou-realismou/
[2] John Baylis, Steve Smith, Patricia Owens, Η Παγκοσμιοποίηση της Διεθνούς Πολιτικής – Μια εισαγωγή στις Διεθνείς Σχέσεις, μτφση Ελένη Ψευτελή – Ελένη Κοτσυφού (Αθήνα: Επίκεντρο, 2013) σ.5
[3]Τίτος Χριστοδούλου, https://simerini.sigmalive.com/article/2018/3/10/o-realismos-tou-realismou/
[4] John Baylis, Steve Smith, Patricia Owens, Η Παγκοσμιοποίηση της Διεθνούς Πολιτικής – Μια εισαγωγή στις Διεθνείς Σχέσεις, μτφση Ελένη Ψευτελή – Ελένη Κοτσυφού (Αθήνα: Επίκεντρο, 2013) σ.5
[5] Ό.π, σ.115
[6]Βασίλης Λιανός, https://socialpolicy.gr/2019/12/%CE%BF-%CF%81%CE%B5%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BF-%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B9.html
[7] Τίτος Χριστοδούλου, https://simerini.sigmalive.com/article/2018/3/10/o-realismos-tou-realismou/
[8] Κυριάκος Περιστέρης, https://politicalthoughts.gr/realismos-kai-fileleytherismos-stis-d/
[9] Βασίλης Λιανός, https://socialpolicy.gr/2019/12/%CE%BF-%CF%81%CE%B5%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BF-%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B9.html
[10] Στο ίδιο
[11] Ζαφείρης Χατζηδήμου, https://neostrategy.gr/homo-homini-lupus-est-o-realismos-kai-i-anarchia-stis-diethneis-scheseis/
Πηγή εικόνας
Μπορείτε να δείτε όλη μας την αρθρογραφία εδώ
https://greekhumans.com/category/arthrography/
*Βιογραφικό συντάκτη
https://greekhumans.com/general/