Το 1825 ήταν μια σκοτεινή χρονιά για την Ελληνική Επανάσταση
Παρ’ όλο που τον προηγούμενο χρόνο ο Ελληνικός Στόλος υπό τον Μιαούλη είχε κατατροπώσει τον Οθωμανοαιγυπτιακό στις ναυμαχίες του Γέροντα και βορείως Hρακλείου Κρήτης (περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ), τα Ψαρά και η Κάσος είχαν καταστραφεί και ο Ιμπραήμ είχε κατορθώσει να αποβιβάσει τα στρατεύματά του στην Πελοπόννησο.
Η ακινητοποίηση του Ελληνικού Στόλου (τα πλοία έφτασαν να έχουν τρομερές ελλείψεις σε υλικά και εφόδια λόγω των συνεχών αναμετρήσεων, ενώ τα πληρώματα δεν λάμβαναν τους μισθούς τους) έδωσε τη δυνατότητα στον Αιγυπτιακό να αποβιβάσει στη Μεσσήνη τη 12η Φεβρουαρίου τα πρώτα στρατεύματα του Ιμπραήμ, που αποτελούνταν από 4.000 τακτικό στρατό, 1.000 ιππείς και πυροβόλα. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε το κίνητρο για την Ελληνική Κυβέρνηση, διότι αποφάσισε να ανασυγκροτήσει τον Στόλο. Έτσι, έστειλε μία μοίρα από 12 υδραίικα πλοία, 6 σπετσιώτικα και 4 ψαριανά στον Νότο, με σκοπό να εμποδίσει τυχόν αποβάσεις των Αιγυπτίων. Για να αντιμετωπίσει τυχόν εμφάνιση του Σουλτανικού Στόλου έστειλε και μία άλλη αποτελούμενη από 15 υδραίικα πλοία υπό τον Γ. Σαχτούρη, 10 σπετσιώτικα υπό τον Γ. Ανδρούτσο και 9 ψαριανά υπό τον Α. Αποστόλη στον Βορρά.
Την μοίρα της Ύδρας αποτελούσαν 11 πάρωνες υπό τους Γεώργιο Σαχτούρη, τον Λάζαρο (Φόνο) Παπα – Μανώλη, Λάζαρο Πινότση, Ιωάννη Βώκο, Γκίκα Μεθενίτη, Αθανάσιο Κριεζή, Νικόλαο Βώκο, Δημήτριο Α. Βώκο, Ηλία Τζώρτζο, Δημήτριο Θεοδωράκη και 4 πυρπολικά υπό τους Ιωάννη Στύπα, Μανώλη Μπούτη, Ιωάννη Ματρόζο και Δημ. Αλεξανδρή. Την μοίρα των Σπετσών την αποτελούσαν 10 πάρωνες υπό τους Γ. Ανδρούτσο,, Ιωάννη Α. Κυριακό, Αναγνώστη Κυριακό, Γ. Κοκκοράκη, Ν. Παρασκευά, Ν Τροχαντάρη, Αθανάσιο Πάνου, Αντώνιο Δρίτσα, Αργύριο Στεμιτσιώτη, Α. Σάντο και 1 πυρπολικό υπό τον Λάζαρο Μουσού. Από τους ψαριανούς πάρωνες σε διάφορες αφηγήσεις και ημερολόγια αναφέρονται τα ονόματα μόνο των 6, των Α. Αποστόλη, Γ.Χ. Μικέ, Ανδ. Κόη, Κ. Χ. Αλεξανδρή, Αντ. Κεφάλα και Κ.Χ. Αγγελή.
Τα παθήματα της Κάσου και των Ψαρών είχαν γίνει μαθήματα για την Ελληνική Κυβέρνηση διότι εκτός από την αποστολή του Στόλου υπό τους Σαχτούρη, Ανδρούτσο και Αποστόλη για να αναμετρηθεί με τον εξερχόμενο Οθωμανικό Στόλο, ήταν έτοιμη να σημάνει γενικό συναγερμό στις περιφέρειες της Πελοποννήσου που ήταν κοντά στην Ύδρα, ενώ και οι Υδραίοι είχαν ενεργήσει και μεταφέρει στην Ύδρα στρατιωτική δύναμη από την Στερεά Ελλάδα υπό τον Καρατάσο. Επιπρόσθετα, διατήρησαν τρία πυρπολικά στο λιμάνι της Ύδρας για παν ενδεχόμενο. Ο Μιαούλης με τα πλοία του διαδρομούσε μεταξύ Ύδρας και Μαλέα για να εμποδίσει ενδεχόμενη ένωση του Αιγυπτιακού Στόλου με τον Οθωμανικό.
Στις 10 το πρωί στις 14 Μαΐου εθεάθη ο Οθωμανικός Στόλος υπό τον Χοσρέφ πασά να εξέρχεται του Ελλησπόντου. Αυτή τη φορά, ο Οθωμανός ναύαρχος είχε λάβει το μάθημά του. Όχι μόνο κάθε πλοίο του διέθετε εξοπλισμένες ακάτους κινούμενες παραπλεύρως προς απόκρουσης ελληνικών πυρπολικών, αλλά και ακολουθούσε τέτοια τακτική πορεία ούτως ώστε τα ελληνικά πλοία να δυσκολεύονται τα τάσσονται προσήνεμα αυτού.
Ο Οθωμανός ναύαρχος χώρισε την δύναμή του σε τρεις σχηματισμούς. Ο πρώτος προς τα παράλια της Αττικής, ο δεύτερος – που ευρισκόταν και ο Χοσρέφ – ανάμεσα στην Τζια και την Γυάρο και ο τρίτος προς το μέρος της Άνδρου. Απέναντι στον πρώτο οθωμανικό σχηματισμό και προς την Κάρυστο τοποθετήθηκε μια μοίρα με διοικητή τον Αποστόλη, στο μέσο ήταν η μοίρα του Σαχτούρη και στο αριστερό (απέναντι από την Γυάρο – Άνδρο) η σπετσιώτική με τον Ανδρούτσο.
Οι καιρικές συνθήκες ήταν εντελώς ακατάλληλες, πράγμα το οποίο είχε ματαιώσει αρκετές προσπάθειες προσβολής του Οθωμανικού Στόλου τις προηγούμενες ημέρες. Στην ναυμαχία της 20ης Μαΐου που ξεκίνησε στις 8 το πρωί, τα ελληνικά πλοία εκμεταλλεύθηκαν στο έπακρο και την παραμικρή πνοή του ανέμου από τα βορειοδυτικά. Κάποια ελληνικά πλοία έμειναν ακίνητα, ενώ και αρκετά πλοία του εχθρού δεν έλαβαν μέρος λόγω ελλείψεως χώρου.
Ο κανονιοβολισμός ήταν σφοδρός και μεγάλης διάρκειας. Πρώτα άρχισε να λυγίζει ο αριστερός σχηματισμός και παρά την συνδρομή του Χοσρέφ, ενώ οι πυρπολητές με την επιτυχημένη δράση τους έσπασαν το ηθικό του εχθρού. Ο Μουσούς και ο Ματρόζος κατορθώνουν να ανατινάξουν την φρεγάτα Hazine Gemisi, 62 πυροβόλων και πλήρωμα 650 ανδρών. Η φρεγάτα αυτή ήταν η ναυαρχίδα και πιθανώς όπως υποδηλοί και το όνομά της (“πλοίο – θηραυρός” στα ελληνικά), το θησαυροφυλάκιο της αρμάδας. Ο Χοσρέφ ωστόσο επέβαινε άλλης μικρότερης φρεγάτας.
Η πυρπόληση οθωμανικής κορβέτας 26 πυροβόλων από το πυρπολικό του Μπούτη έδωσε το καθοριστικό πλήγμα στο ηθικό του εχθρού. “Η εντύπωσις του εχθρού εκ της ανατινάξεως της φρεγάτας υπήρξε κατάπληξις και τρόμος, η αριστερά πτέρυξ της παρατάξεώς του ήρχισε να διασκορπίζηται. Ο Χοσρέφ επλησίασε προς το μέρος της προς ενίσχυσιν, αλλ’ επειδή του αντετάχθη ο Αποστόλης και συγχρόνως προσεκολλήθη επί μιάς εκ των κορβεττών το πυρπολικό “Κέρβερος” του Μπούτη και την ανέφλεξε αυτοστιγμεί, έσπευσε να απομακρυνθή προς νότον παρακολουθούμενος υπό των περισσοτέρων πλοίων του. Η κορβέττα εν βραχυτάτω χρόνω ανετινάχθη. Το πλήρωμα αυτής απετελείτο εκ 300 ανδρών και έφερε οπλισμόν 26 πυροβόλων” (Ιω. Θεοφανίδου, Ιστορία του Ελληνικού Ναυτικού, Σεπτέμβριος 1824 – Απρίλιος 1826, Νεόκαστρον – Καφηρεύς – Αλεξάνδρεια – Μεσσολόγγιον, εκδ. Ναυτικής Επιθεωρήσεως, Αθήναι 1932, σελ 161).
Τελευταίος συνέχισε να πολεμά ο Ταχίρ πασάς, ο οποίος επιβαίνοντας σε μια μικρή φρεγάτα και ακολουθούμενος από μια κορβέτα και δύο – τρεις πάρωνες προσπαθούσε να προσβάλει τον πάρωνα Αθηνά του Σαχτούρη. Ο Σαχτούρης παρατήρησε τις κινήσεις του, κράτησε προς στιγμήν, όταν ο Ταχίρ εισήλθε στους τομείς βολής των πυροβόλων του, τον κανονιοβόλησε επιτυχώς αναγκάζοντάς τον να εγκαταλείψει την προσπάθεια.
Είκοσι πάρωνες και ημιολίες, εμπορικά σκάφη του εχθρού, είχαν αποσπαστεί από την κύρια δύναμη προς το μέρος της Καρύστου για να ανεφοδιάσουν το φρούριο της Χαλκίδας. Δύο σπετσιώτικα πλοία, του Αναγν. Κυριακού και του Αθ. Πάνου τα κατεδίωξαν και κατόρθωσαν να κυριεύσουν 5 φορτηγά με υλικό, οπλισμό και εφόδια. Τα μετέφεραν στις Σπέτσες και επειδή ήταν σε μεγάλες ποσότητες, έστειλαν και στην Πελοπόννησο προκαλώντας την χαρά του ίδιου του Κολοκοτρώνη. Τα άλλα οθωμανικά πλοία έπλευσαν προς το Νότο με προορισμό την Σούδα. Πέντε ελληνικά πλοία τα κυνήγησαν αναγκάζοντας μια κορβέτα των 28 πυροβόλων να εξοκείλει στη Σύρα. Τα πλοία του Σαχτούρη κατεδίωξαν τα οθωμανικά πλοία μέχρι τον Μαλέα. Από εκεί και πέρα την καταδίωξη ανέλαβε η ναυτική μοίρα του Μιαούλη.
Αντίπαλοι
Σουλτανικός Στόλος αποτελούμενος από 40 πλοία, από τα οποία αριθμός φρεγατών και κορβετών συνοδών νηοπομπής από μεταγωγικά. Την αρχηγία είχε ο Χοσρέφ πασά.
Σκοπός του Οθωμανικού Στόλου ήταν ο ανεφοδιασμός της φρουράς της Καρύστου και των οθωμανικών στρατευμάτων που πολιορκούσαν το Μεσολόγγι. Στη συνέχεια, ο εχθρικός στόλος θα διενεργούσε επιδρομή εναντίον των Σπετσών και της Ύδρας.
Ε/1: Η προπορευόμενη ελληνική μοίρα, υπό τον Σαχτούρη, αποτελούμενη από πέντε πολεμικά και το πυρπολικό του Ματρόζου.
Ε/2: Η καθυστερημένη ελληνική μοίρα στην οποία ο Σαχτούρης σημαίνει συνέχεια να αυξήσει την ταχύτητά της και να τον πλησιάσει.
Τ/1: Οθωμανική ομάδα 20 πλοίων, πολλών εξ αυτών πάρωνες, παραμένει ακίνητη λόγω της νηνεμίας.
Τ/2: Άλλη οθωμανική ομάδα πλοίων, αποτελούμενη από κορβέτες και φρεγάτες συνοδεύοντας μεταγωγικά, χειρίζει με σκοπό να εισέλθει στον κόλπο της Καρύστου.
Χ/1: Η κύρια δύναμη του Σουλτανικού Στόλου υπό τον Χοσρέφ κινείται προς υποστήριξη της ομάδος Τ/2, κατά της οποίας επιτίθεται ο Σαχτούρης μετά από σύντομη συμπλοκή με την Τ/1.
Σ/1: Ο Σαχτούρης επιβαίνων της αρχηγίδας του Αθηνά, διακόπτει την επίθεση κατά της Τ/2 λόγω της επίθεσης του Χοσρέφ και αναστρέφοντας, προσβάλλει την οθωμανική φρεγάτα (δίκροτη, 62 πυροβόλων) Χαζινέ- Γκεμισί.
Χ/2: Πλεύσεις του Χοσρέφ στην παραπάνω φρεγάτα για να την υπερασπίσει μετά την επίθεση του Σαχτούρη.
Κ/1: Καταβύθιση της παραπάνω οθωμανικής φρεγάτας από τα πυρπολικά του Ματρόζου, του Μουσσού και του Λάζαρου Σπετζότου.
Κ/2: Το πυρπολικό του Μπούτη, καλυπτόμενο από ελληνικά πλοία υπό τον Αποστόλη, ο οποίος εν τω μεταξύ εισήλθε στη ναυμαχία, ανατινάσσει οθωμανική κορβέτα 32 πυροβόλων.
Κ/3: Οθωμανικός πάρων καταβυθίζεται κατά τη συμπλοκή της ομάδος Τ/1 με την ελληνική ομάδα Ε/3.
Χ/3: Ο Χοσρέφ, μετά την ανατίναξη του δικρότου Χαζέν– Γκεμισί και της κορβέτας, εγκαταλείπει το πεδίο της μάχης πλέοντας προς τα νότια της νήσου Κέας.
Σ/Β: Ο Σαχτούρης με τη δύναμή του, στην οποία ενώθηκαν και άλλα πλοία, καταδιώκει τον Χοσρέφ, ο οποίος αποφεύγει να συμπλακεί εκ νέου.
Ε/4: Το υπόλοιπο του Ελληνικού Στόλου καταδιώκει την οθωμανική ομάδα Τ/3, η οποία εγκαταλείπει τη ναυμαχία μετά τη βύθιση του οθωμανικού πάρωνος Κ/3. Τμήμα της ελληνικής δύναμης υπό τον Ανάργυρο Κυριακού κινείται προς τον κόλπο της Καρύστου και αιχμαλωτίζει 5 μεταγωγικά (Μ), τα οποία οδηγεί στο λιμάνι των Σπετσών.
Κ/4: Κορβέτα του εχθρού, η οποία εξώκειλε στα δυτικά της Σύρου εξ αιτίας της ελληνικής καταδίωξης, πυρπολείται.
Η ώρα ήταν κρίσιμη και στο Αιγαίο έπρεπε να εφαρμοστεί “άρνηση περιοχής” από τους Έλληνες. Η Πελοπόννησος αλλά και το Μεσολόγγι κινδύνευαν να χαθούν…
1η δημοσίευση εδώ
https://methormisakathektou.blog/
Πηγή εικόνας
https://conserva.gr/naumaxia-toy-kafirea-4-6/
Μπορείτε να δείτε σχετικά άρθρα εδώ
https://greekhumans.com/category/history-analysis/military-history/
Παναγιώτης Γέροντας, Ιστορικός