Της Εύης Ζαχαριά*
Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος, η πρώτη μεγάλη σύναξη της Εκκλησίας που πραγματοποιήθηκε το 325 μ.Χ. στη Νίκαια της Βιθυνίας, αποτελεί ορόσημο για τη διαμόρφωση της ορθόδοξης πίστης και τη θεσμική ενότητα του χριστιανικού κόσμου. Η σύγκλιση της έγινε από τον αυτοκράτορα Μέγα Κωνσταντίνο , η σύνοδος αυτή υπήρξε μια ιστορική τομή, όχι μόνο για το θεολογικό της έργο, αλλά και για τη βαθιά της σύνδεση με την εορτή του Πάσχα, την καρδιά της χριστιανικής λατρείας.
Η Δογματική Προστασία της Πίστης
Στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο καταδικάστηκε η αίρεση του Αρείου, ο οποίος αρνιόταν τη θεότητα του Υιού, θεωρώντας τον κτίσμα και όχι ομοούσιο με τον Πατέρα. Οι Πατέρες της Συνόδου διατύπωσαν ξεκάθαρα το δόγμα της Ομοουσιότητας του Χριστού, θεμελιώνοντας την Τριαδική θεολογία. Η διατύπωση του Συμβόλου της Πίστεως ,του γνωστού μας «Πιστεύω», αποτελεί μέχρι σήμερα τον ακρογωνιαίο λίθο της χριστιανικής ομολογίας.
Η Καθιέρωση του Πάσχα: Ενότητα στο Φως της Ανάστασης
Ωστόσο, ένα εξίσου καθοριστικό ζήτημα που απασχόλησε τη Σύνοδο ήταν ο εορτασμός του Πάσχα. Μέχρι τότε, υπήρχε ασυμφωνία μεταξύ των Εκκλησιών, με κάποιες να τηρούν την εβραϊκή ημερολογιακή παράδοση (εορτάζοντας το Πάσχα στις 14 του μήνα Νισάν, ανεξαρτήτως της ημέρας της εβδομάδας), και άλλες να εορτάζουν την Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας. Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος καθόρισε ότι το Πάσχα θα εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας, εξασφαλίζοντας ότι η Ανάσταση θα εορτάζεται πάντα Κυριακή ,ημέρα φωτός και καινούριας δημιουργίας.
Η διαφορά στον εορτασμό του Πάσχα μεταξύ της Ορθόδοξης και της Καθολικής Εκκλησίας
Η διαφορά στον εορτασμό του Πάσχα μεταξύ της Ορθόδοξης και της Καθολικής εκκλησίας, οφείλεται κυρίως στην χρήση διαφορετικών ημερολογίων. Η Ορθόδοξη Εκκλησία ακολουθεί το Ιουλιανό ημερολόγιο (που καθιερώθηκε από τον Ιούλιο Καίσαρα), ενώ η Καθολική Εκκλησία χρησιμοποιεί το Γρηγοριανό ημερολόγιο (που εισήχθη από τον Πάπα Γρηγόριο ΙΓ’ το 1582 για να διορθώσει την αστρονομική απόκλιση του Ιουλιανού). Το Γρηγοριανό ημερολόγιο είναι πιο ακριβές αστρονομικά, με αποτέλεσμα το Πάσχα στη Δύση να υπολογίζεται με βάση την εαρινή ισημερία και την πανσέληνο όπως αυτές προσδιορίζονται στο νέο ημερολόγιο. Αντίθετα, οι Ορθόδοξοι παραμένουν πιστοί στον παλαιό υπολογισμό της εαρινής ισημερίας, που έχει πλέον μια διαφορά 13 ημερών από το πραγματικό ηλιακό γεγονός. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που οδηγεί πολλές φορές τις δύο Εκκλησίες να εορτάζουν το Πάσχα με διαφορά μίας ή και πέντε εβδομάδων, αν και ορισμένες χρονιές συμπίπτουν.
Επίλογος
Η απόφαση της Οικουμενικής συνόδου δεν είχε μόνο λειτουργική σημασία, ήταν μια πνευματική δήλωση. Το Πάσχα δεν είναι απλώς μια εορτή, είναι η ζώσα μαρτυρία της Αναστάσεως, η νίκη της ζωής επί του θανάτου, το αποκορύφωμα της χριστιανικής ελπίδας. Με την καθιέρωση κοινής ημερομηνίας, η Εκκλησία έδινε μια ηχηρή απάντηση στην πολυδιάσπαση: η Ανάσταση του Χριστού ενώνει, δεν διχάζει.
Σήμερα, σχεδόν 1700 χρόνια μετά, η απόφαση εκείνη παραμένει επίκαιρη. Η προσπάθεια για κοινό εορτασμό του Πάσχα μεταξύ Ανατολής και Δύσης ,ένα θέμα που επανέρχεται στις συζητήσεις μας υπενθυμίζει ότι η Α’ Οικουμενική Σύνοδος δεν ήταν απλώς μια ιστορική πράξη, ήταν προφητική. Η ενότητα στην Ανάσταση δεν είναι μόνο επιθυμία, είναι προτροπή της ίδιας της πίστης.
Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος αποτελεί έναν φάρο θεολογικής διαύγειας και εκκλησιαστικής αρμονίας. Η σύνδεσή της με τον εορτασμό του Πάσχα δείχνει ότι η πίστη δεν είναι αφηρημένο δόγμα, αλλά ζωντανή εμπειρία, ριζωμένη στην Ανάσταση. Εκεί, στην κοινή πανήγυρη του Φωτός, αρχίζει και ολοκληρώνεται η ενότητα του λαού του Θεού.
Πηγή εικόνας
https://www.orthodoxianewsagency.gr/epikairotita/i-a%CE%84-oikoumeniki-synodos-2/
* Βιογραφικό Συντάκτριας
https://greekhumans.com/h-eyh-zaxaria-syntaktria-sto-greekhumans/
Εύη Ζαχαριά – Ιστορικός