Της Βασιλικής Πολυζώνη*
Η Χριστουγεννιάτικη ιστορία
Ένα απόσπασμα από το έργο του Καρόλου Ντίκενς “Χριστουγεννιάτικη ιστορία”, το οποίο δημοσιεύτηκε το 1843. Αυτή η ιστορία, όπως και οι άλλες που δημοσίευσε ο συγγραφέας, με αφορμή τη γιορτή των Χριστουγέννων, έχει μία υπόθεση, η οποία είναι φανταστική. Το περιεχόμενο της δεν είναι θρησκευτικό, αλλά διδακτικό και πλαστικό, δηλαδή, μέσα από τη γιορτή των Χριστουγέννων, ο Κάρολος Ντίκενς προσπάθησε να μεταδώσει στον αναγνώστη κάποια αισθήματα αγάπης, φιλανθρωπίας, αλληλεγγύης και για να το πετύχει αυτό χρησιμοποίησε το υπερφυσικό στοιχείο, το οποίο πολλές φορές παρεμβαίνει για να μεταμορφώσει έναν κακότροπο και φιλάργυρο άνθρωπο, τον γνωστό Εμπενέζερ Σκρουτζ, σε καλόκαρδο και συμπαθητικό.
Το περιεχόμενο του έργου
Στο απόσπασμα αναδεικνύεται ο δύστροπος χαρακτήρας του Ε. Σκρουτζ, που είναι αποκομμένος από κάθε κοινωνική και συναισθηματική επαφή με τους γύρω του και απέχει από κάθε εκδήλωση. Το πιο σημαντικό από όλα, απέχει από τη μεγαλύτερη θρησκευτική γιορτή των Χριστουγέννων. Ο ήρωας είναι μία φυγούρα, που, εν τέλει, άλλαξε ριζικά, έπειτα από την επίσκεψη του πεθαμένου συνεταίρου του, Τζέικομπ Μάρλεϊ, αλλά και από τρία πνεύματα των Χριστουγέννων, αυτό του Παρελθόντος, εκείνο του Παρόντος και το πνεύμα του Μέλλοντος.
Το θέμα της ιστορίας
Η ιστορία πραγματεύεται τον τρόπο αντιμετώπισης της γιορτής και του πνεύματος των Χριστουγέννων από τον Ε. Σκρουτζ και η διαφωνία του στο ζήτημα αυτό με τον ανιψιό του που είναι και αυτό ένα από τα βασικά πρόσωπα του έργου. Έτσι, λοιπόν, την παραμονή των Χριστουγέννων ο Ε. Σκρουτζ παρουσιάζεται να εργάζεται στο γραφείο του, το οποίο είναι κρύο, εξαιτίας της οικονομίας που κάνει αυτός στα κάρβουνα. Η επίσκεψη του ανιψιού του για τις χριστουγεννιάτικες ευχές δίνει την αφορμή για να αναπτυχθεί ένας διάλογος μεταξύ τους σχετικά με το πνεύμα των Χριστουγέννων.
Εδώ φαίνεται ότι για τον Ε. Σκρουτζ τα Χριστούγεννα δεν έχουν ιδιαίτερο νόημα, αφού δεν αποφέρουν χρήματα. Αντίθετα μάλιστα είναι η γιορτή που θα ξοδέψει κάνεις χρήματα, είτε για φιλανθρωπίες είτε για δώρα.
Σε αντιδιαστολή, λοιπόν, με το θείο Σκρουτζ υπάρχει ο ανιψιός, ο οποίος δίνει σε αυτή την ημέρα ένα τεράστιο νόημα, γιατί υπενθυμίζει στον άνθρωπο το καθήκον του προς τους συνανθρώπους του.
Χαρακτηριστικά του έργου
Το αρχικό σκηνικό υποβάλλεται από μία ατμόσφαιρα σκοτεινή, παγωμένη μυστηριώδη, η οποία εξυπηρετεί την εμφάνιση του υπερφυσικού στοιχείου στην εξέλιξη του έργου. Υπάρχουν δύο χαρακτηριστικά παραμυθιού στο απόσπασμα, η αρχή της αφήγησης ξεκινάει με το “Μία φορά και έναν καιρό” (αόριστος χρόνος) , αλλά και ο διδακτικός χαρακτήρας, στοιχεία που χαρακτηρίζουν τα παραμύθια. Στην προκειμένη περίπτωση ο διδακτικός χαρακτήρας διακρίνεται στα λόγια του ανιψιού για το ποιο είναι το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων.
Οι βασικοί ήρωες
Ο κεντρικός ήρωας, Ε. Σκρουτζ αποδεικνύεται ένας διαχρονικός λογοτεχνικός τύπος, ο οποίος μπορεί να παραδειγματίσει ανθρώπους από κάθε εποχή και μπορεί να ταυτιστεί κάνεις με αυτόν ακόμα και σήμερα. Είναι ένας χαρακτήρας δύστροπος και φειδωλός στα συναισθήματά του αλλά και στα χρήματα. Δεν πιστεύει στα Χριστούγεννα, αφού δεν πρόκειται να του προσφέρουν υλικό κέρδος. Επίσης, δε νιώθει την ανάγκη να γίνει ανθρώπινος, σπλαχνικός, ούτε και αυτή την άγια μέρα που είναι μία μέρα που συμβολίζει την αγάπη.
Αντίθετα ο ανιψιός του είναι εντελώς διαφορετικός χαρακτήρας. Τα Χριστούγεννα μιλούν στην καρδιά του. Αισθάνεται χαρούμενος, δεν αποβλέπει σε υλικά κέρδη, νιώθει αλληλεγγύη για τους ανθρώπους και πιστεύει στο μήνυμα της αγάπης, της ελπίδας που φέρνουν τα Χριστούγεννα, η γέννηση του Χριστού και είναι ένας άνθρωπος ευγενικός, υπομονετικός, ακόμα ακόμα και στον σκληρόκαρδο θείο του. Θεωρεί τη μέρα ιερή και περιμένει πάντα με χαρά και ευχαρίστηση να έρθουνε τα Χριστούγεννα. Γιατί αυτή είναι μία περίοδος που σημαίνει αγάπη, συμπόνια για τον συνάνθρωπό και αλληλεγγύη. Διότι είναι μία εποχή που υπενθυμίζει ότι όλοι είναι άνθρωποι, που έχουν ο ένας ανάγκη τον άλλον, που έχουν κοινή μοίρα, τη μοίρα μιας σύντομης ζωής και του αναπόφευκτου θανάτου.
Βιβλιογραφία
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Λαρούς – Μπριτάνικα, σχετικό λήμμα.
Περιοδικό Διαβάζω, τεύχος 229, Αθήνα, 1989.
Πηγή εικόνας
https://anthologio.wordpress.com/2020/12/19/%CF%8C-%CF%8C-%CE%AC-iot-3/