Του Δημήτρη Γούπου*
To πρόσφατο άρθρο για την πόλη της Καστοριάς στο GreekHumans , το οποίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ: GreekHumans , αποτελεί την αφορμή για να προβληματιστούμε σχετικά με το ζήτημα του μαρασμού της Ελληνικής περιφέρειας.
«Επαρχία» και «περιφέρεια»
Πριν οποιαδήποτε αναφορά στο συγκεκριμένο ζήτημα οφείλουμε να διασαφηνίσουμε τις έννοιες «επαρχία» και «περιφέρεια», καθώς και να επισημάνουμε το γεγονός ότι του μαρασμού της περιφέρειας έχει προηγηθεί ο θάνατος της επαρχίας. Συγκεκριμένα με την έννοια επαρχία χαρακτηρίζουμε τα κατά τόπους χωριά ενώ με την έννοια περιφέρεια τα αστικά κέντρα της χώρας με εξαίρεση την πρωτεύουσα Αθήνα. Επιπλέον, μόνο σε θεωρητικό δυστυχώς επίπεδο, θα μπορούσαμε να εξαιρέσουμε και την αποκαλούμενη «συμπρωτεύουσα» Θεσσαλονίκη. Το βέβαιο είναι ότι δυστυχώς σε πρακτικό επίπεδο η επαρχία σε μεγάλο μέρος της χώρας έχει «πεθάνει» κάτι που αποδεικνύεται από την πληθυσμιακή κατάσταση της ιδιαίτερα την περίοδο του χειμώνα και όπου δεν έχει «πεθάνει» αυτό είναι θέμα χρόνου να συμβεί τα επόμενα χρόνια. Το ζητούμενο πλέον είναι να αποτραπεί ο θάνατος και της περιφέρειας.
Γιατί έχει συμβεί αυτό; Τι φταίει; Μπορεί τελικά να αποτραπεί;
Σε αυτά τα ερωτήματα θα επιχειρήσουμε να δώσουμε απαντήσεις παρακάτω:
Αστυφιλία και λόγοι
Αποτελεί πραγματικότητα το γεγονός ότι εδώ και αρκετές δεκαετίες παρατηρείται το φαινόμενο της αστυφιλίας, δηλαδή της μετακίνησης μέρους του πληθυσμού από την επαρχία προς τα αστικά κέντρα και ιδιαίτερα προς την Θεσσαλονίκη και σε μεγαλύτερο βαθμό προς την Αθήνα. Οι λόγοι που συνέβη και εξακολουθεί να συμβαίνει αυτό είναι κυρίως βιοποριστικοί και οικονομικοί, αφού κατά κοινή ομολογία από την μια πλευρά η διαβίωση και οι εργασίες στην ύπαιθρο είναι αντικειμενικά δυσκολότερη από την αντίστοιχη στα αστικά κέντρα, καθώς και δημογραφικοί. Επιπλέον αξίζει να επισημανθεί ότι εξίσου σημαντικό ρόλο σε αυτό διαδραμάτισε και διαδραματίζει και η έλλειψη υποδομών, όπως είναι οι συγκοινωνίες και οι υπηρεσίες στους τομείς της υγείας, της παιδείας και της δημόσιας ασφάλειας. Μέχρι και παλαιότερα όλα τα παραπάνω αφορούσαν τις πληθυσμιακές μετακινήσεις από την επαρχία προς την περιφέρεια. Πλέον αποτελούν και πρόβλημα της ίδιας της περιφέρειας, με την αιτία σε αυτή την περίπτωση να είναι τόσο η μακροχρόνια έλλειψη όσο και η συρρίκνωση υποδομών λόγω της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης και των γραφειοκρατικά επιβαλλόμενων περιορισμών των κρατικών πόρων.
Οι ευθύνες για την κατάντια, γιατί περί τέτοιας πρόκειται, του μεγαλύτερου μέρους της Ελληνικής επικράτειας που περιγράφεται παραπάνω, βρίσκονται σε όσους με τις παραλήψεις τους άσκησαν διοίκηση διαχρονικά αλλά και στην προβληματική παιδεία, στο «βόλεμα» και στον «ωχαδερφισμό» μέρους των πολιτών. Όσον αφορά στην περιφέρεια όμως η συγκεκριμένη δυστοπία μπορεί να αποτραπεί, μέσω και της τεχνολογικής προόδου, ειδικά στην σημερινή ψηφιακή εποχή, ενώ υπό αυτό το πλαίσιο ακόμα και η επαρχία μπορεί να αποκτήσει νέα πνοή.
Η λύση στο πρόβλημα
Η λύση βρίσκεται στην κατασκευή συγκοινωνιακών υποδομών (οδικών, σιδηροδρομικών, ακτοπλοϊκών και αεροπορικών) στο σύνολο της Ελληνικής επικράτειας, έτσι ώστε να υπάρχει ευχέρεια και να διεξάγεται απρόσκοπτα η διασύνδεση των περιφερειακών αστικών κέντρων μεταξύ τους, αλλά και στην βελτίωση και στην δημιουργία νέων και σύγχρονών υποδομών στους τομείς της υγείας, της παιδείας και της δημόσιας ασφάλειας σε κάθε αστικό κέντρο, μέσω και της αποκέντρωσης και μετεγκατάστασης κρατικών φορέων και υπηρεσιών από την πρωτεύουσα στα περιφερειακά αστικά κέντρα (π.χ. τουλάχιστον τρία υπουργεία μπορούν να μεταφερθούν στην Θεσσαλονίκη), κάτι που θα συντελούσε στην παραμονή καθώς και στην μετακίνηση πληθυσμού προς την περιφέρεια. Παράλληλα σημαντικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να διαδραματίσει και ο επαγγελματικός αθλητισμός, μέσω της διασύνδεσης τοπικής κοινωνίας και αθλητικού συλλόγου, υπό την προϋπόθεσης της συσπείρωσης δυνάμεων στο πολυδιασπασμένο αθλητικό τοπίο του κάθε αστικού κέντρου, στο οποίο ευδοκιμεί το φαινόμενο των τυχοδιωκτών αθλητικών παραγόντων. Οι τρόποι επίλυσης του συγκεκριμένου προβλήματος αρκετοί, αυτό το οποίο αναζητείται είναι η διάθεση για λύση.
Πηγή φωτογραφίων
https://xartes.eu/wall-maps/digital-gr-301/
https://ypodomes.com/greece-s-planned-motorway-network-to-be-completed-by-2030/
https://e-didaskalia.blogspot.com/2018/04/astyfilia.html
Βιογραφικό συντάκτη
* https://greekhumans.com/2022/10/02/o-dimitris-goupos-syntaktis-sto-greekhumans/